Ένας βάζελος για το νέο γήπεδο

Κάθισα να γράψω, αλλά δε μου έβγαινε με τίποτε. Οι λέξεις μπερδεύονταν, οι προτάσεις δεν είχαν νόημα, οι ιδέες δεν είχαν ειρμό. Και είναι καιρός τώρα που τραβάει αυτή η ιστορία. Ματιασμένο θα μ’έχουνε. Ξαφνικά το βρήκα. Δε φταίω εγώ. Φταίει που δεν έχω τον κατάλληλο υπολογιστή. Αυτό είναι. Δώσε μου, τώρα, σωστό υπολογιστή και θα σου γίνω Χέμινγουεη.

«Ρε, Κολοσσέ!», ακούγεται μια φωνή. «Τι μας τσαμπουνάς εκεί πέρα; Πρώτα πρώτα ποιος σου είπε πως ο υπολογιστής κάνει το συγγραφέα; Και ύστερα, συνειδητοποιείς ότι έχεις τον ακριβότερο υπολογιστή που υπάρχει; Γρήγορος επεξεργαστής, τεράστιος δίσκος, δύο τριαντάρες οθόνες, τι άλλο θέλεις;»

Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημά μου. Ο υπολογιστής μου είναι πολύ γρήγορος, πολύ λουσάτος. Εγώ θέλω κάτι πιο απλό, πιο πολύ της πιάτσας, πιο δημοσιογραφικό. Σαν αυτούς που χρησιμοποιούν ο Πρετεντέρης και ο Τσίμας.

Ξανά η φωνή: «Τι να σου πω; Δεν πας καλά. Τέλος πάντων, πήγαινε πάρτον, αν νομίζεις ότι αυτή είναι η λύση.»

Όπως καταλαβαίνετε δεν είναι τόσο απλό. Δεν μπορώ απλά να πάω και να πάρω τον υπολογιστή που θέλω. Πρέπει να τον αγοράσω πακέτο με τηλεόραση και στερεοφωνικό σύστημα. Και αυτό ακριβώς που ζητάω είναι ελαφρώς παράνομο, αλλά είναι για το καλό του γραψίματός μου. Όποιος διαφωνεί να ξέρει θα βρει το φαν κλαμπ μου απέναντί του.

Αρκετά με τα παραμύθια και τις παραβολές. Λίγες σκέψεις για το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού από το βάζελο Κολοσσό:

Το όνειρο του γηπέδου. Οι Παναθηναϊκοί δεν έχουν όνειρο το γήπεδο. Την καψούρα της Ευρώπης είχαν ανέκαθεν (1971, 1985, 1996). Τα τελευταία χρόνια, όπως, μας έχουν καταντήσει, και κανά κύπελλο Ελλάδος μια στις τόσες, δε θα ήταν άσχημο. Όνειρο είναι του χρόνου να πάρουμε τουλάχιστον ένα (1) βαθμό από τον Εργοτέλη, εντός ή εκτός έδρας. (Παίξτε μπάλα, ρε!)

Ολυμπιακό Στάδιο (ΟΑΚΑ). Στολίδι. Το καλύτερο γήπεδο στην Ευρώπη. Δεν υπάρχει ομάδα που δε θα έκανε σαν τρελή να το έχει έδρα. Όποιος λέει πως το ΟΑΚΑ δεν έχει ατμόσφαιρα να βάλει σε βίντεο αγώνες από εποχές που είχαμε σοβαρή ομάδα και ο κόσμος είχε λόγους να φωνάζει. (Θυμίζω: Βρυξέλλες, Βρυξέλλες, έρχονται οι βαζέλες και Ρώμη, Παρίσι, ο ΠΑΟ θα «νικήσει»).

Ποδοσφαιρικά γήπεδα. Σα λαός είναι να μη μας βάλεις μια ιδέα στο κεφάλι. Δε μας βγαίνει με τίποτε. Τώρα μας έχει κολλήσει πως για να βλέπεις ωραία μπάλα το γήπεδο πρέπει να είναι κλουβί και, κυρίως, να μην έχει ταρτάν γύρω γύρω. Ας δεχτώ πως είναι έτσι, αν και πολύ αμφιβάλλω (Το παλιό Ουέμπλεϋ τι ήταν δηλαδή; Γήπεδο γκολφ;) Η Αθήνα ούτε Μάντσεστερ είναι, ούτε Λεβερκούζεν, ούτε Ουτρέχτη. Καλώς ή κακώς, η προσφορά μας στον παγκόσμιο πολιτισμό είναι άλλη. Εμείς εδώ τα γήπεδα τα χτίζουμε με στίβο, γιατί είμαστε φίλαθλοι και όχι χαχόλοι. Ο Ολυμπιακός με την ανακαίνιση του Καραϊσκάκη, δηλαδή, τι κατάλαβε; Για να βλέπουν οι θεατές «τα ανθρώπινα λάθη των διαιτητών» από πιο κοντά ο ελληνικός κλασικός αθλητισμός έχασε την παραδοσιακή του έδρα (Δεν μπορούν όλα να γίνονται στο ΟΑΚΑ από ΗΕLEXPO και Ράλυ Ακρόπολις, μέχρι διασυλλογικούς αγώνες παίδων-κορασίδων).

Η ανάγκη για νέο γήπεδο. Όπως το βλέπω εγώ, το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού εξυπηρετεί τρεις κατηγορίες παναθηναϊκών φιλάθλων: α. Τους χλιδοκάβουρες που ζηλεύουν γιατί δεν μπορούν και αυτοί, όπως οι γάβροι συνάδελφοί τους, να βλέπουν το ματς από σουίτα με ουισκάκι και ξηρούς καρπούς (όπως Αμερική). β. Τα χουλιγκάνια που στο αχανές ΟΑΚΑ δεν φτάνουν με τα μπουκάλια τον επόπτη γραμμών και τον αντίπαλο τερματοφύλακα (όπως Ζιμπάμπουε). γ. Τον οικογενειάρχη που θέλει να πάει με τη γυναίκα και τα παιδιά του στο γήπεδο και μετά το ματς να ψωνίσει στο mall, να τσιμπήσει κάτι στο εστιατόριο και πιθανότατα να δει κάποιο έργο στο σινεμά (όπως πουθενά στον πλανήτη).

Ελεύθερη Αγορά. Τα οικονομικά είναι η επιστήμη που εξετάζει πώς οι περιορισμένοι πόροι διανέμονται για να καλύψουν τις απεριόριστες επιθυμίες. Εγώ θα δεχθώ πως ο Κολοσσός είναι εκτός πραγματικότητας και πως το όνειρο του πράσινου φιλάθλου δεν είναι μια ομάδα της προκοπής, αλλά, όντως, ένα νέο γήπεδο, με shopping centre, εστιατόρια και πολυχώρους. Το ερώτημα είναι απλό: γιατί δεν το φτιάχνουμε, τι το κουράζουμε; Η απάντηση εξίσου απλή: Γήπεδο χωρίς shopping centre τη συγκεκριμένη περίοδο δεν είναι οικονομικά βιώσιμο. Γήπεδο με όλα τα παρελκόμενα είναι παράνομο στη συγκεκριμένη περιοχή (πέρα από τις περιβαλλοντικές ανησυχίες, οι οποίες ακριβώς αντικατοπτρίζονται στη νομοθεσία).

Τα σενάρια είναι τρία: α. Για την ώρα το γήπεδο θα παραμείνει όνειρο και η ομαδάρα μας θα συνεχίσει να ξεδιπλώνει το ταλέντο της στο νταμάρι του ΟΑΚΑ. β. Κάποιος από τους χλιδοκάβουρες, που ονειρεύονται σουίτες, θα βάλει το χέρι στην τσέπη για να χτιστεί το γήπεδο, στον Ελαιώνα ή αλλού, ή ακόμα (πώς δεν το σκεφτήκαμε, ρε παιδιά;) θα προτείνει εναλλακτικές μεθόδους χρηματοδότησης. γ. Κάτι οι τραμπουκισμοί, κάτι η ψηφοθηρία ενόψει εκλογών, κάτι η αθάνατη ελληνική διαπλοκή το γήπεδο θα κτιστεί στον Ελαιώνα μαζί με το shopping centre και δεν πάνε οι (κρυφογάβροι) δικαστές και οικολόγοι να κουρεύονται. (Αδέλφια Παναθηναϊκοί! Νικήσαμε!)

Αλαλούμ, Αλαλούμ.

Όταν με το καλό τελειώσει η ιστορία με το γήπεδο θα πάρω τον Βάλρας και θα βγούμε στους δρόμους (με τους βαμβακοπαραγωγούς από την Καρδίτσα και τις αεροσυνοδούς της Ολυμπιακής) να αρχίσουμε τον αγώνα για το επόμενο όνειρο: Ένα μοντέρνο θέατρο, αντάξιο των παραστάσεων του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Πώς πήγαινε το σύνθημα, τα ένδοξα χρόνια του ‘80, όταν ο μικρός έστηνε την μπάλα έξω από την μεγάλη περιοχή και με τα χέρια στη μέση περίμενε να ετοιμαστεί το αντίπαλο τείχος; «Μητσάρα, Μητσάρα…» Αρκετά ρίξαμε το επίπεδο σήμερα.

Creative Destruction

(From Wikipedia, the free encyclopedia)
Joseph Alois Schumpeter (February 8, 1883 – January 8, 1950) was an economist and political scientist born in Moravia, then Austria-Hungary, now Czech Republic. He popularized the term "creative destruction" in economics.
"Creative destruction" : a process in which the old ways of doing things are endogenously destroyed and replaced by new ways.

O Βάλρας είναι κακόκεφος. Ρουτινιάρικα πράγματα, κουρασμένα. Στον τηλεφωνητή ακούει Κρις Ντε Μπεργκ. Ο Κουτσιανικούλης έκανε πάλι πελάτη τον Τεν Κάτε. Η τιμή του συμβολαίου μελλοντικής παράδοσης φυσικού αερίου (για Henry Hub, Louisiana) πιάνει νέα χαμηλά επίπεδα. Και επειδή οι φαινομενικά χωρίς σημασία συμπτώσεις συμβαίνουν ακριβώς τη στιγμή που μπορεί και να την αποκτήσουν, μόλις τώρα διαβάζω στο Ρόιτερς πως η καινούργια παράσταση του Δημήτρη Παπαϊωάννου ΄΄Το Κόκκινο Ντίλντο΄΄ έχει μεγάλη ανταπόκριση απο το κοινό των φεστιβάλ Αθηνών, Θεσσαλονίκης και του αέναα αγκαλιασμένου απο την πολιτεία συλλόγου μικρομηκάδων (είπα, έχω κακά κέφια).

Ο Βάλρας πιστεύει πως σαν τους συγγραφείς και τους παίκτες σκληρής παρτίδας Θανάση, έτσι και όλοι μας πρέπει να καίμε πολλά χαρτιά και να κρατάμε λίγα. Αλλιώς χάνουμε σε δημιουργικότητα, κέφι, και κυρίως υγεία. Δεν ισχύει αυτό μόνο για τους ανθρώπους ως άτομα αλλά και για πολύπλοκα συστήματα, δημοκρατίες, τροπικά δάση, ερωτικές σχέσεις, αγορές. Προσοχή, είπα να καίμε πολλά, όχι όμως τη στάση του τρόλει Πατησίων / Κεφαλληνίας. Που με φέρνει στο θέμα μου: ποιός θα είναι ο δημιουργικός καταστροφέας της Ελλαδικής Αγκύλωσης;

Πριν πάω εκεί θα ήθελα να πετάξουμε λίγο μέχρι την Ιμπεριαλιστική Αμερική (ΙΑ). Αν και δεν έχει περάσει αρκετός καιρός ώστε να μπορούμε να κρίνουμε αντικειμενικά (εντάξει, ποτέ δε μπορούμε), οι πολίτες της ΙΑ τα τελευταία χρόνια τα έκαναν θάλασσα (Μίσιγκαν Λέικ για την Γλυφαδιώτικη νεολαία). Διάλεξαν 2 φορές για κυβέρνηση μια παρέα κακών και μάλλον ανίκανων σαλτιμπάγκων, κάτι σαν τους κακούς του Μπάτμαν, κακοί αλλά αστείοι. Μόνο που δε μπορούμε να μείνουμε στο αστείο, δηλαδή το πρέτζελ που παραλίγο να πνίξει τον “W”. Αυτή η παρέα έφτασε τον αντιαμερικανισμό στα ύψη κι έδωσε επιχειρήματα και απήχηση σε επικίνδυνες και μηδενιστικές τάσεις (φυσικά δεν μιλάω για την Παπαρήγα, αν και αυτή είδε χαρά μετά απο χρόνια. Μέχρι και ο Πούτιν ντύθηκε Αλεξάντερ Νιέβσκι). Με αυτή την παρέα έγιναν η Φαλούτζα και το Μανχάταν καλοκαιρινά. Όταν αυτή η παρέα ψάρευε και έπαιζε γκολφ είχαμε πρωτοφανή σκάνδαλα (Ένρον, Γουόρλντκομ). Kαι τώρα το αριστούργημα της άλογης υπερχρέωσης, που βυθίζει τον κόσμο σε κρίση με ανυπολόγιστο κόστος και ορίζοντα. Οι δημοκρατίες κάνουν και λάθη, μεγάλα λάθη.

Όμως η ΙΑ ακόμη μια φορά απέδειξε πως διατηρεί μεγάλα αποθέματα καταστροφικής δημιουργικότητας. Ανεξάρτητα απο το άγνωστο μελλοντικό αποτέλεσμα, πάνω στην κρίση, οι πολίτες της ΙΑ έριξαν όλες τις μάρκες στη τσόχα και τα αναποδογύρισαν όλα. Είχαν πρόεδρο γένημα-θρέμα στα πολιτικά και οικονομικά τζάκια του συντηρητικοευαγγελικού Τέξας. Για απλή αλλαγή θα μπορούσαν να διαλέξουν την έμπειρη Χίλαρι, γυναίκα του λαοφιλούς λίμπεραλ σαξοφωνίστα. Αλλά την έστειλαν σπίτι και διάλεξαν μιγά, αυτοδημιούργητο, τέκνο χωρισμένης οικογένειας, με ξένες ρίζες, λάτρη των ΄΄αριστερών΄΄ Λίνκολν και Ρούζβελτ, με επιρροές απο τη ριζοσπαστική παράδοση της Αφροαμερικανικής εκκλησίας, με αιποντ και μπλάκμπερι - τρέχα γύρευε με έμφαση στο γύρευε[1].

Τον Μπους τον έβγαλαν οι προύχοντες βλάχοι, τον Μπάρακ οι νέοι. Στην Ελλάδα περιμένουμε τη μεγάλη εναλλαγή μεταξύ Κωστάκη/Γιωργάκη με μπαλαντέρ Αβραμόπουλο, ΄Αδωνη, και Τσίπρα. Και η πρωτοπορία κάνει κατάληψη-πάρτυ στη βίλλα Αμαλίας και αγρυπνά ανήσυχη οταν παραθερίζει ο τέως στην Ύδρα. Γουότ δε φακ;

Ποιες είναι οι κοινωνικές ομάδες που μπορεί να καταστρέψουν το σάπιο και να ανοίξουν το δρόμο για καινούργιο όραμα στη σημερινή Ελλάδα;

Οι σημερινοί πολιτικοί είναι έξω, το μεγάλο κράτος εξ΄ορισμού διαχειρίζεται πολλά λεφτά, άρα τραβάει πολιτικούς που φέρονται σαν πεινασμένοι.

Οι ακαδημαικοί ειναι εγκλωβισμένοι απο τις αργόμισθες συντεχνίες και τους πολιτικοποιημένους/χαβαλεδίζοντες φοιτητές που ψηφίζουν τις πρυτανείες.

Οι διανοούμενοι (ποιοί;) είτε ασκούν επιδοτούμενο ναρκισσισμό (Ζουράρης), ή είναι ΄΄λίγοι΄΄, ή φοβισμένοι μηδενίζουν, ή και τα τρία.

Οι αστοί έχουν εξουθενωθεί στο βιοπορισμό κυρίως λόγω του αποπνικτικά μεγάλου κράτους και της μιμητικής καταναλωτικής πείνας. Δεν περισσεύει ενέργεια και θάρρος για ρίσκο. Οι ενοχές τους απλά αυξάνουν τα ποσοστά του Λαζόπουλου.

Ίσως οι νέοι, αλλά ο Βάλρας δεν τους βλέπει να την παλεύουν αν δεν αφήσουν πολύ πίσω τους τα κατεψυγμένα συνθήματα της Δαμανάκη. Είναι τόσο συγχυσμένοι που στις ΄΄νύχτες του Αλέξη΄΄ ξέχασαν πως οι αστυνομικές σχολές ειναι πρώτες στην προτίμηση τους. Όσοι μπορούν (να αφήσουν τα γιουβαρλάκια της μαμάς - κλέβω απο Κολοσσό) ας ψάξουν για την Ελλάδα σε ότι καλό υπάρχει στο εξωτερικό. Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία, δεν την παίρνεις με επιδοτούμενη κατάληψη απο τους μη έχοντες.

Μένουν οι μετανάστες οι οποίοι ειναι παραδόξως στην καλύτερη θέση. Έξορισμένοι απο την κοινωνία της ασφάλειας έχουν μόνο μια έξοδο κινδύνου, την πρόοδο. Και είναι συμφέρον μας να αφήσουμε να παρελάσουν ως Έλληνες οι αυριανοί αριστούχοι του ΜΙΤ. Έστω κι αν αυτό φέρει μεγάλες καταστροφές.

Με τιμή,
Βάλρας


[1] Η ιστορία ειναι με το μέρος τους. Η Αμερική βγήκε και απο το μεγάλο κραχ του 29, και απο τον εμφύλιο της, και απο τους Παγκοσμίους Πολέμους πάντα δυνατότερη. Η Ελλάδα ιστορικά λύνει τις κρίσεις με δικτατορίες ή τη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Επεισόδια, Αστυνομία και Ηθικές Αξίες

Εκτός κι αν κάποιος διατηρεί κάποιου είδους επαγγελματική σχέση με τον τύπο , είναι δύσκολο και μάλλον απίθανο να παρακολουθήσει όλα όσα γράφονται. Άλλωστε πολλά από αυτά δεν έχουν καμία αξία αλλά και καμία σημασία. Η ενημέρωση πια έχει περάσει στα χέρια των γρήγορων μέσων και ο τύπος σε μεγάλο βαθμό είναι – δυστυχώς – πια μια συνήθεια του σαββατοκύριακου. (Ακόμα, πιο λυπηρή είναι βέβαια η πραγματικότητα του ότι οι κυκλοφορίες των εφημερίδων καθορίζονται από τις προσφορές σε περιοδικά ποικίλης ύλης, DVD κι κουπόνια για super market…Η προσωπική μου αντίσταση και φόρος τιμής στον τρόπο που μεγαλώσαμε είναι να αγοράζω κανένα Σάββατο την SportDay για να διαβάσω μερικές από τις πιο καλογραμμένες επιφυλλίδες του Ελληνικού Τύπου..).

Ξαναγυρνώντας στο θέμα μας, από τα θέματα των εφημερίδων ξεχωρίζουν πιο εύκολα τα πιο εύπεπτα .. Λίγα λόγια, εικόνες και αριθμοί.. Τα πρωτοσέλιδα της Εσπρέσσο και οι κάθε είδους δημοσκοπήσεις.. Στην Ελλάδα πρέπει να είμαστε πολύ μπροστά στα αντικείμενα των δημοσκοπήσεων…

Ένα καλογραμμένο άρθρο, μια άποψη ποτέ δε θα διαβαστεί στην τηλεόραση και σπάνια θα μνημονευθεί σε κάποιο ειδησεογραφικό site. Αντίθετα, οι δημοσκοπήσεις κατά κόρον αναπαράγονται…

Όσοι έχουν ασχοληθεί έστω και ελάχιστα με το θεσμό των δημοσκοπήσεων (αλλά νομίζω και οι περισσότεροι στοιχειωδώς ευφυείς άνθρωποι) αντιλαμβάνονται ότι είναι αρκετά εύκολο να επηρεάσει κανείς τα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης.
Παρά τις ατέλειες όμως, θα ήταν πολύ αφελές να υποστηρίξει κανείς ότι τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων είναι απόλυτα λανθασμένα. Αντίθετα, σε πολύ μεγάλο βαθμό, δίνουν μια αρκετά αντικειμενική εικόνα των στοιχείων που μετράνε..

Το εντυπωσιακό είναι ότι πολλές φορές αντιμετωπίζουμε τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων με έκπληξη.. Βέβαια, αν το σκεφτεί κανείς ψύχραιμα, αυτό είναι απλά μια απόδειξη ότι πάρα πολλοί άνθρωποι ζούμε στον μικρόκοσμό μας (δεν προλαβαίνουμε να βγούμε και παραέξω..). Στα όρια που το γραφικό ακουμπάει το γελοίο, η επικρατούσα άποψη του μικρόκοσμου του καθενός , εκφράζεται και δημοσίως ως ισχυρή τάση μέσα στην κοινωνία.. (είναι πρόσφατη ακόμα νομίζω η ανάμνηση των δηλώσεων βουλευτή – ραδιοφωνικού παραγωγού..)

Οι δημοσκοπήσεις που μου κάνουν μεγαλύτερη εντύπωση είναι αυτές που αναφέρονται στην αποδοχή των θεσμών από την Ελληνική κοινωνία… Και ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα είναι η πολύ υψηλή αποδοχή του στρατού και η πολύ χαμηλή αποδοχή της αστυνομίας..

Έχει γραφτεί ξανά στο blog αυτό και συμφωνώ απόλυτα ότι ένας από τους βασικούς λόγους ύπαρξης των κρατών σήμερα είναι η παροχή ενός αισθήματος ασφαλείας στους πολίτες τους… Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο καθώς είναι απαραίτητη συνθήκη για τη λειτουργία μιας κοινωνίας.. Άλλωστε και στα όποια διαστήματα κοινωνικής αναταραχής, μεγαλύτερο πρόβλημα από πολιτική / κομματική σκοπιά δεν είναι οι (λίγοι) «κουκουλοφόροι» αλλά η δυσφορία των (πολλών) πολιτών για την ανεπάρκεια της εκάστοτε κυβέρνησης και την ανικανότητά της να προσφέρει ένα αίσθημα ασφαλείας στους πολίτες.
Σε πολλές περιπτώσεις, τα πράγματα είναι αρκετά πιο πολύπλοκα. Εκ των υστέρων , είναι σαφές ότι η «παθητική» στάση της αστυνομίας στα πρόσφατα επεισόδια ήταν πολιτική επιλογή.. Η αξιολόγησή της επιλογής είναι μια δύσκολη υπόθεση καθώς μπορεί να γίνει μόνο επί υποθετικών σεναρίων .. Ας μείνουμε στο ότι δεν ήταν απαραίτητα λανθασμένη…

Αυτό που μπορεί να αποτιμηθεί αντικειμενικά είναι το αποτέλεσμα της απόφασής αυτής.. Και το συμπέρασμα είναι αδιαμφισβήτητο – επί σειρά ημερών, οι πολίτες δεν αισθάνονταν ασφάλεια… Και είναι αυτή μια κατάσταση όχι στιγμιαία αλλά συνεχής..

Εκείνες τις μέρες γράφτηκαν πολλά – ως συνήθως στην Ελλάδα , πολλές γενικεύσεις και αναλύσεις της παθογένειας και ελάχιστες προτάσεις. Είναι ξεκάθαρο πάντως πως τα πράγματα θα ήταν λιγότερο θλιβερά εάν η ελληνική αστυνομία είχε μεγαλύτερη αποδοχή από την ελληνική κοινωνία.

Η προσέγγιση του ότι σε κάθε σύνολο υπάρχουν «μαύρα πρόβατα» με εκφράζει.. Και είναι κρίμα το ότι τα «μαύρα πρόβατα» και οι ενέργειες τους (ζαρντινιέρες κλπ) απολαμβάνουν μεγαλύτερης προβολής από τα ΜΜΕ (μήπως φταίνε κι αυτά λίγο;) από τα θετικά επιτεύγματα της αστυνομίας. Όμως το πρόβλημα είναι υπαρκτό – και όπως κάθε τέτοια κατάσταση , πρέπει να αντιμετωπισθεί με τόλμη και όχι να κρυφτεί κάτω από τα χαλί ως που να αναλάβει άλλος αρμόδιος υπουργός…

Μήπως ήρθε η ώρα να ξαναδούμε τον τρόπο λειτουργίας της αστυνομίας – μήπως αντί να γυρνάμε σελίδα στις δημοσκοπήσεις για να διαβάσουμε κάτι πιο ελαφρύ και ευχάριστο, να προσπαθήσουμε να δούμε το θέμα της ασφάλειας στο πλαίσιο της σημερινής κοινωνίας και των ιδιαιτεροτήτων του νέο-Έλληνα;

Μήπως χρειαζόμαστε σώματα πολιτοφυλακής με εφέδρους για την αστυνόμευση των πόλεων; Μήπως είναι πιο λογικό αντί οι νέοι μας να περνάνε 12 μήνες φυλάσσοντας στρατόπεδα σε αστικά κέντρα και τρώγοντας κρουασάν σε ΚΨΜ , να περνάνε τη μισή τους θητεία στο στρατό και την άλλη μισή εποπτεύοντας τις γειτονιές της Αθήνας;; Δε θα τους χάλαγε καθόλου , πιστέψτε με… Θα δίναν και κανα ραντεβού με τη γκόμενα κι όλα καλά… Κανείς δε θα γκρίνιαζε … κι ένα τέτοιο σώμα ..από τα «δικά μας» τα παιδιά (λες και οι αστυφύλακες είναι παιδιά εξωγήινων…) θα σάρωνε σε δημοτικότητα στις δημοσκοπήσεις… Ποιο οργισμένο νιάτο θα τόλμαγε να ρίξει μολότοφ και πέτρες στους κολλητούς του όταν θα γνωρίζει ότι αύριο θα είναι αυτός απέναντι;; Ακόμα περισσότερο, αυτό το crash course θα βοηθούσε πολύ κόσμο να δει ορισμένα πράγματα από διαφορετική οπτική γωνία…

Με την τελευταία πρόταση αγγίξαμε ένα τεράστιο θέμα .. (Σε) τι πιστεύει η Ελληνική κοινωνία; Ποιες αρχές και ποια ιδανικά έχει ο μέσος Έλληνας και πόσο τα υιοθετεί στην καθημερινότητά του; Και αλήθεια ποιος διαμορφώνει όλα όσα πιστεύουμε;;
Μπορούμε να συζητάμε ώρες και μέρες.. αυτή είναι η «ψυχή» της κοινωνίας μας…

Αλλά για την ώρα και για να «ανάψουν» λίγο τα αίματα, ας πούμε ένα καλό λόγο για ακόμα ένα σύγχρονο «δαίμονα». Μπράβο στην ΤΡΑΠΕΖΑ που επιβράβευσε υλικά και μάλιστα με ένα σημαντικό ποσό , τους πολίτες που κυνήγησαν και συνέλαβαν τους ληστές… Μπράβο και στη δεύτερη ΤΡΑΠΕΖΑ που με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και χαμηλό προφίλ βοήθησε την οικογένεια του ήρωα σμηναγού που έπεσε πάνω από την Κάρπαθο. Αφού δεν μπορούν άλλοι κι άλλοι θεσμοί να ενισχύσουν την πίστη στο καλό, το ηθικό , το έντιμο , ας το κάνει όποιος μπορεί και θέλει… ακόμα και οι κακές ΤΡΑΠΕΖΕΣ…Και μακάρι να ακολουθήσουν κι άλλοι το παράδειγμά τους επιβραβεύοντας σεμνά και ταπεινά και χωρίς ανταποδοτικότητα την υιοθέτηση των αξιών αυτών στην καθημερινότητα από το μέσο πολίτη, το γηγενή και το μετανάστη..

Άλαλα τα χείλη των Αμερικανών

Ο αδιαμφισβήτητος σταρ της ορκομωσίας Ομπάμα – πάνω από την Aretha Franklin και τον Yo-Yo Ma – ήταν ο πάστορας Rick Warren, o οποίος εκλήθη να διαβάσει την «Προσευχή της Ορκωμοσίας». Πρώτο σοκ η εμφάνισή του. Στην Ευρώπη, όταν σκεφτόμαστε κληρικούς φέρνουμε στο μυαλό μας είτε τους φρεσκοξυρισμένους καθολικούς – που στα παιδικά μάτια μου προκαλούσαν φόβο, ίσως γιατί θύμιζαν γιατρούς με ράσο – ή τους Άγιους Βασίληδες της δικής μας ανατολικής ορθόδοξης παράδοσης. Ο Warren είναι ένας γεροδεμένος άντρας. Έσκασε μύτη με παλτώ και κουστούμι – όπως οι περισσότεροι στην τελετή. Είχε κοντά κουρεμένα μαλλιά – μπορεί και βαμμένα, αν και το χειμωνιάτικο φως έπαιζε παιχνίδια στις όχθες του Πότομακ – και μούσι goatee. Κάτι σαν τον Πητ Παπαδάκο στο ξανθό.

Η δεύτερη έκπληξη ήταν το περιεχόμενο της ομιλίας του. Το μόνο αναγνωρίσιμο χωρίο ήρθε στο τέλος: Ματθαίος, κεφ. ΣΤ, στίχοι 9-13, η γνωστή Κυριακή προσευχή, ή το πάτερ ημών, όπως το ξέρουν οι περισσότεροι. Το υπόλοιπο κείμενο ήταν ολοκαίνουριο, δημιουργία του πάστορα, γραμμένο για την περίσταση. Το άκουσα ζωντανά και δεν μου έμεινε κανένα κομμάτι του στη μνήμη. Τώρα που το ξαναδιαβάζω στο ίντερνετ βλέπω ότι περιλαμβάνει όλα εκείνα τα τετριμμένα σχόλια που θα περίμενε να ακούσει κανείς: Να είμαστε αγαπημένοι σαν έθνος, να μένουμε ταπεινοί, παρότι κυβερνάμε τον κόσμο, και να μην ξεχνάμε ότι κάποια μέρα θα κριθούμε. Η γλώσσα απλή, τα καθημερινά αγγλικά. Το ύφος λιτό και στακάτο.

Το τρίτο εντυπωσιακό γεγονός ήταν η αντίδραση των επισήμων. Κυριαρχούσε μια κατάνυξη, θρησκευτική θα τολμούσα να πω. Πολλοί, συμπεριλαμβανομένου του απερχόμενου και του νέου Προέδρου, είχαν κλειστά τα μάτια και κατεβασμένο το κεφάλι. Οι περισσότεροι έμοιαζαν να προεσεύχονται. Εκτός αν προσπαθούσαν με σπουδή να θυμηθούν σε ποιους από τους βραδινούς χορούς ήταν καλεσμένοι και με ποια σειρά. Έδειχναν, πάντως, σαν κάτι να τους απασχολούσε, σα να προσπαθούσαν να συγκεντρωθούν κάπου.

Στην αντίστοιχη ελληνική τελετή το θέαμα θα ήταν πολύ διαφορετικό. Ο (εκάστοτε) Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος θα χωροστατούσε με την επίσημη αρχιερατική στολή του. Δίπλα αρκετοί παρατρεχάμενοι παπάδες με κεριά, λιβανιστήρια και αγιαστούρες, γενειοφόροι και αυτοί, με άμφια και καλιμαύκια. Το κείμενο παραδοσιακό. Κάποια ευαγγελική περικοπή, κάποιος ύμνος γραμμένος τον καιρό που οι Βυζαντινοί πολεμούσαν τους Σελτζούκους ή τους Αβάρους και ενδιάμεσα οι γνωστές επικλήσεις, τα «αντιλαβού, σώσον, ελέησον» κλπ. Όλα αυτά σε μια γλώσσα που κινείται στα όρια του ακατανόητου για τους περισσότερους από εμάς (το «εισενέγκης» τι ακριβώς σημαίνει;). Τίποτε το καινούριο, τίποτε που δε θα είχαμε ξανακούσει, και εμείς και οι παππούδες μας, χιλιάδες φορές. Και στο πλήθος, το γνωστό ελαφρώς αδιάφορο, βαριεστημένο ύφος που κυριαρχεί στις θρησκευτικές τελετές, όπου η περιπλάνηση του βλέμματος στα γύρω πρόσωπα, στην εικονογράφηση του ναού και στα ρολόγια διακόπτεται μόνο από τις ατάκες που δίνουν το σύνθημα για σταυροκόπημα (Άγιος ο Θεός, Δόξα Πατρί και καμιά ξέμπαρκη αναφορά στη Θεοτόκο).

Δε σκοπεύω να μιλήσω για τη σχέση εκκλησίας-κράτους ή να σας περιγράψω το πώς η γνωριμία μου με το έργο του Warren άλλαξε τη ζωή μου και με έντυσε στο φως της Αποκάλυψης. Ο στόχος μου είναι πολύ πιο πεζός. Λίγες σκέψεις θέλω να κάνω πάνω σε αυτή τη, φαινομενικά ανεπιτήδευτη, αγγλοσαξωνική προσέγγιση στο θρησκευτικό γίγνεσθαι. Να συγκρίνω τον παιδαρά Αμερικάνο κήρυκα με το δικό μας μουσάτο παπά. Τις αυθόρμητες προσευχές με το αυστηρό, αρχαίο λειτουργικό. Το «Let’s hear it for Jesus Christ» με τον Ακάθιστο Ύμνο.

Προφανώς σε ένα μεγάλο βαθμό η διαφορά είναι μεταξύ παράδοσης και νεωτερισμού. Οι ευαγγελικές λειτουργίες είναι υπερπαραγωγές. Στάδια με χιλιάδες θεατές (το εβδομαδιαίο εκκλησίασμα του Warren είναι 20,000), λέηζερ, ηχητικά και οπτικά εφέ. Η εκεί στενή και αμφίδρομη σχέση μουσικής και εκκλησίας, με τις ρίζες στη gospel και τα spiritual, είναι γνωστή. Όπως επίσης και η ευελιξία του τυπικού: Οι Αμερικάνοι στις τελετές τους μπορούν να τραγουδήσουν ό,τι θέλουν, από ορατόριο του Μπαχ μέχρι φρεσκογραμμένο ραπ (χωρίς τις αναφορές σε ντρόγκα, όπλα και ομαδικό σεξ). Δεν είναι τυχαίο ότι οι εκκλησίες τους συχνά ξεπερνούν τα σπορ και την ποπ μουσική σε δημοφιλία ανάμεσα στους νέους.

Στα δικά μας τώρα. Ωραία τα σουξεδάκια, με τα οποία μεράκλωναν ο Ιουστινιανός και η Θεοδώρα, αλλά ο ήχος πλάγιος β’ είναι ντεμοντέ εδώ και χίλια χρόνια, τουλάχιστον. (Όχι πως και και ο πλάγιος δ΄ τα πηγαίνει καλύτερα.) Και μην ακούσω σαχλαμάρες του στυλ: «Η όμορφη γλώσσα των Ευαγγελίων» και «Η δύναμη της ποίησης του Ρωμανού του Μελωδού». Η (όποια) γοητεία ασκεί πάνω μας η εκκλησιαστική μουσική είναι πρωτίστως φροϋδική και παβλόβια. Μήπως καμιά από όλες αυτές τις σακαφιόρες συμπατριώτισσές μας, που ψοφάνε να παντρευτούν στην εκκλησία με παπά και με κουμπάρο θα βάλει τίποτε κοντάκια ή αναστάσιμα τροπάρια για να ξεσαλώσει μετά την τελετή;

Αλλά δεν έχουμε μόνο μια διαφοροποίηση στο σενάριο, στα σκηνικά και τα κουστούμια. Οι εξωτερικές αντιθέσεις κρύβουν μια βαθιά απόκλιση στο ρόλο που παίζει το θρησκευτικό συναίσθημα στις ζωές του μέσου Έλληνα και του μέσου Αμερικάνου.

Η εκκλησία της Ελλάδας είναι καθεστώς, με όλα τα καλά και τα κακά που συνεπάγεται αυτό. Υπάρχει διαρκώς στο φόντο της ζωή μας. Είναι αδύνατο να την ξεχάσει κανείς: θρησκευτικά τοπωνύμια, ναοί και παρεκλήσια παντού, μεγάλες ονομαστικές εορτές κάθε βδομάδα, αργίες και πανηγύρια κάθε δυο-τρεις μήνες. Και συνεχώς παπάδες: στις χαρές και τις λύπες μας, όταν πεθαίνουμε, όταν παντρεύομαστε, όταν κάνουμε τα εγκαίνια του κομμωτηρίου μας. Από την άλλη, οι απαιτήσεις για τους πιστούς δεν είναι ιδιαίτερα υψηλές. Κάνεις το σταυρό σου, ανάβεις κανά κεράκι, πας στον Επιτάφιο τη Μεγάλη Παρασκευή και είσαι ήσυχος με τη συνείδησή σου, ακόμα και σε περιόδους που οι πνευματικές, ή σαρκικές, αναζητήσεις σου σε έχουν απομακρύνει από τη χριστιανική διδασκαλία. Θα έλεγε κανείς πως σαν κοινωνία αποφασίσαμε να ποντάρουμε στο στοίχημα του Πασκάλ. Πιστεύουμε, δεν πιστεύουμε δεν έχει και πολλή σημασία. Αν γίνει καμιά στραβή και υπάρχει, όντως, θεός έχουμε μια ασφάλεια. Και η ίδια η επίσημη εκκλησία φροντίζει να ενοχλεί όσο το δυνατόν λιγότερο. Θέματα που σε άλλες χώρες οδήγησαν σε επαναστάσεις, ρήξεις και σχίσματα (διαζύγιο, πολιτικός γάμος, αμβλώσεις, αντισύλληψη, επιστημονικές θεωρίες, ανθρώπινα δικαιώματα) εδώ πέρασαν στο ντούκου. Εκτός από λίγους γραφικούς που επιμένουν να βροντοφωνάζουν ότι είναι άθεοι, η ορθόδοξη εκκλησία έχει θέση για όλους: με τις αμφιβολίες τους, τις αμαρτίες τους και τα τρία τους διαζύγια.

Η Αμερική επαναπροσδιορίζει την εκκλησία, όχι ως ένα κρατικό οργανισμό, όχι ως μια ληξιαρχική υπηρεσία υπεύθυνη για γάμους, βαφτίσια, κηδείες, αλλά ως μια ομάδα πιστών που στοχεύουν στην επικοινωνία με το Θεό και τη σωτηρία. Ο δυναμισμός των ευαγγελικών εκκλησιών και η έντονη συμμετοχικότητα της λατρευτικής εμπειρίας σε αυτές σε καλούν να πάρεις σαφή θέση. Κανείς δεν πάει στη λειτουργία του πάστορα Warren απλά για να ανάψει ένα κερί, να προσκυνήσει τις εικόνες και να ξεμπερδέψει. Και θα φωνάξει και θα τραγουδήσει και θα προσευχηθεί και θα δει το Θεό. Και, ούτε κατά διάνοια, δε θα περάσουν τα κοινωνικά ζητήματα στα μουλωχτά. Ο ίδιος ο Warren πρωτοστάτησε στην καμπάνια για να απαγορευτεί ο γάμος των ομοφυλοφίλων στην Καλιφόρνια. Η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου συνεχώς χάνει έδαφος στα σχολεία από τη θεωρία του ευφυούς σχεδιασμού (η μοντέρνα εκδοχή της δημιουργίας σε έξι μέρες). Και επειδή όλα είναι επικοινωνία, να τονίσουμε ότι τη στιγμή που οι Έλληνες ιεράρχες γίνοντα ρόμπες με τις offshore, τα χρυσόβουλα και τα asset swaps ο Rick Warren δίνει κάθε χρόνο το 90% του εισοδήματός του σε αγαθοεργίες (το βιβλίο του «The Purpose Driven Life» είναι από τα μεγαλύτερα μπεστ-σέλλερ όλων των εποχών).

Μένει τώρα να δούμε αν και αυτή η στροφή (επιστροφή;) του θρησκευτικού φανατισμού θα μας κουβαληθεί και στην Ευρώπη. Το μόνο παρήγορο είναι πως οι Αμερικάνοι ανέκαθεν υπήρξαν διαφορετικοί (βαρεμένοι, καλύτερα) σε πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένης της θρησκείας. Με εξαίρεση τους λιγοστούς γηγενείς Ινδιάνους, όλοι είναι άνθρωποι, ή παιδιά και εγγόνια ανθρώπων, που αποφάσισαν να μεταναστεύσουν από τις πατρίδες τους. Πες τους πιονέρους, πες τους ριψοκίνδυνους, πες τους οραματιστές, πάντως οι περισσότεροι πρέπει να ήταν λίγο outsiders και περιθωριακοί, αλλιώς δε θα σηκώνονταν να ξεσπιτωθούν. Εμείς, αντιθέτως, είμαστε οι απόγονοι αυτών που αποφάσισαν να μείνουν. Είτε γιατί ήταν βολεμένοι, είτε γιατί ήταν φοβιτσιάρηδες. Δεν πρέπει να έχουμε τη θρησκευτική επανάσταση στο DNA μας. Θα δείξει. Ποιος ξέρει; Ίσως όταν, με το καλό, η κόρη του Κώστα Μπακογιάννη (ή ο γιος της Μαργαρίτας Παπανδρέου) ορκιστεί πρωθυπουργός ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, αντί για το «Σώσον Κύριε τον λαόν σου», να μας διαβάσει ένα ποίημα που έγραψε ο ίδιος για την περίσταση και μετά να κάνει κήρυγμα κατά των εκτρώσεων και των επιστημονικών πειραμάτων στα βλαστοκύτταρα.

Η απαγωγή του Αλογοσκούφη

Περίεργες μόδες εμφανίζονται στον τόπο μας. Απαγωγές με στόχο υψηλότατα λύτρα, συλλήψεις ταραχοποιών από την αστυνομία, κινήσεις από τη πλευρά του πρωθυπουργού κ.λ.π.

Ευτυχώς έλειπα από τη χώρα λίγο πριν και ελάχιστα μετά από τον ανασχηματισμό. Λέω ευτυχώς γιατί αν ήμουν εδώ θα αναγκαζόμουν να σχολιάσω εξελίξεις που μου προκάλεσαν ανάμικτα αλλά πολύ έντονα συναισθήματα. Επειδή λοιπόν κατανοώ ότι δεν είναι ωραίο να πανηγυρίζεις όταν κάποιος χάνει τη δουλειά του, είμαι ευγνώμων στη Μοίρα που φρόντισε να απουσιάζω τη μέρα που ανακοινώθηκαν οι απολύσεις.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σταθώ για λίγο στον κ. Αλογοσκούφη, όχι για άλλο λόγο αλλά για να δικαιολογήσω τον τίτλο του σημερινού κειμένου. Ένας φίλος μου λοιπόν, εξαιρετικός στη δημιουργία conspiracy theories, διάβασε στις Κυριακάτικες εφημερίδες ότι ο Προκόπης Παυλόπουλος έστειλε δέκα αστυνομικούς-σωματοφύλακες στο πλευρό του Αλογοσκούφη για να κατευνάσει το θυμό του επειδή βρέθηκε εκτός κυβέρνησης. Έξαλλος λοιπόν μου είπε ότι οι δημοσιογράφοι δεν καταλαβαίνουν τίποτα και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι κριτικάρουν οτιδήποτε αρνητικά και να «δικάζουν».

Στη συνέχεια μου εξήγησε ότι η φύλαξη Αλογοσκούφη έχει νόημα δεν είναι απλή φιγούρα, διότι ο άνθρωπος κινδυνεύει να απαχθεί από δύο διαφορετικές ομάδες απαγωγέων.

Η πρώτη ομάδα αποτελείται από εγκληματίες που στοχεύουν στον εκβιασμό και τα λύτρα. Αυτοί οι κακοποιοί λοιπόν, σύμφωνα πάντα με τη θεωρία του φίλου μου, έχουν κατατάξει τον Αλογοσκούφη σε μία ομάδα ανθρώπων που διαθέτουν πολλούς πάμπλουτους φίλους που σίγουρα δεν θα τον άφηναν αβοήθητο σε μια δύσκολη στιγμή.

Οι φίλοι αυτοί είναι για παράδειγμα τραπεζίτες που βοηθήθηκαν από τις δεκάδες ρυθμίσεις και αποφάσεις που ευεργέτησαν το παραδοσιακό τραπεζικό κατεστημένο ή κάποιοι επιχειρηματίες που κέρδισαν πολλά χρήματα από κάποιες αποφάσεις του κ. Αλογοσκούφη όπως π.χ. από το άρθρο 24 του ν. 3522/2006 περί παροχής δικαιώματος επιλογής υπαγωγής στο ΦΠΑ των εμπορικών κέντρων (π.χ. The Mall).

Τέτοιοι άνθρωποι μπορούν εύκολα να μαζέψουν μέσα σε ένα δίωρο δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για να σώσουν έναν φίλο που τους στάθηκε όταν τον χρειάστηκαν και που τώρα πραγματικά κινδυνεύει.

Η δεύτερη ομάδα απαγωγέων δεν έχει υλικά κίνητρα. Θα ήθελε απλά να τιμωρήσει τον πρώην υπουργό επειδή έχει φίλους τους παραπάνω. (Νομίζω ότι είναι προφανές ότι αστειεύομαι αλλά επειδή είμαι σίγουρος ότι όλο και κάποιος αφελής θα βρεθεί να πιστέψει έστω και ψήγμα της παραπάνω ιστορίας σχετικά με την «απαγωγή Αλογοσκούφη», οφείλω να ξεκαθαρίσω ότι όντως αστειεύομαι).


Κατά έξι περίπου φορές υπερκαλύφτηκε η προσφορά εντόκων γραμματείων από το δημόσιο, γεγονός που ικανοποίησε ιδιαίτερα το οικονομικό επιτελείο και εξέθεσε σε μεγάλο βαθμό τις «Κασσάνδρες» που «τιτίβιζαν» τις τελευταίες μέρες. Η μεγάλη ανταπόκριση του επενδυτική κοινού μπορεί ταυτόχρονα να εκληφθεί και ως χειροκρότημα για την τοποθέτηση του Γιάννη Παπαθανασίου στη θέση του υπουργού Οικονομίας. Κάποιοι άλλοι είπαν ότι ήταν το χειροκρότημα για την απόλυση του προηγούμενου. Ορισμένοι είναι τόσο κακεντρεχείς... αλλά σίγουρα διαθέτουν χιούμορ...

Το ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσε ότι θα καλύψει το ποσό των 100.000 ευρώ που οφείλει ο Κώστας Λαλιώτης στον Κώστα Μητσοτάκη μετά από απόφαση δικαστηρίου. Τι περίεργη διαδρομή χρημάτων... Σαν να αποφασίσει ο σύλλογος στήριξης φυλακισμένων « Ο ΟΝΗΣΙΜΟΣ» να πληρώσει πρόστιμο που επεβλήθη στον Μπιλ Γκέιτς για αθέμιτο ανταγωνισμό μετά από αγωγή του Γουόρεν Μπάφετ.

Τελειώνοντας, επιθυμώ να σας παραθέσω το σχόλιο ενός μεγάλου, ενός σοφού άνδρα σχετικά με τον πρόσφατο πυροβολισμό κατά του νεαρού αστυνομικού: « Ήταν ένας εργαζόμενος που δέχθηκε κατά την ώρα της εργασίας του δολοφονική επίθεση». Αλέκος Αλαβάνος! Πάντα εύστοχος, πάντα καλόκαρδος, πάντα χειρότερος από την προηγούμενη φορά.

Γράμμα σ' ένα νέο

Αγαπητέ φίλε νέε,

Α. Νέος κάτω των 18

Δεν λέω, είναι λίγο πακέτο να είσαι 16-17 χρονών, να μην έχεις ακόμα πλήρη δικαιώματα και να τελείς υπό κηδεμονία. Αλλά, τι να κάνουμε κάπου έπρεπε να τραβήξει ο νόμος τη γραμμή και την τράβηξε στα 18. Εξίσου αυθαίρετο με το να την τράβαγε στα 16 (μπορείς να κάνεις σεξ), τα 21 (μπορείς να πιεις σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ), τα 25 (μπορείς να εκλεγείς βουλευτής) ή τα 40 (μπορείς να εκλεγείς Πρόεδρος της Δημοκρατίας). Τα καλά νέα είναι: α. τα περιορισμένα δικαιώματα συμβαδίζουν με περιορισμένες υποχρεώσεις και β. στο κράτος-μπουρδέλο που ζούμε μπορείς να κάνεις ό,τι θες (να πίνεις, να καπνίζεις, να ξενυχτάς, να πηδάς και να πηδιέσαι) χωρίς να φοβάσαι τίποτε. Με εξαίρεση τα χρόνια – μήνες; - του Παπαθεμελή, η Ελλάδα, εδώ και καιρό, είναι ο παράδεισος του τηνέητζερ.

Σε κάθε περίπτωση, χαλάρωσε: τα 18 θα έρθουν πριν το καταλάβεις.

Β. Νέος άνω των 18

Πάνω από τα 18 δεν είσαι νέος, είσαι ενήλικας. Αυτό, στην πράξη, σημαίνει ένα απλό πράγμα: έχεις τη δυνατότητα να κάνεις ό,τι θέλεις με τη ζωή σου. Μπορείς να γίνεις χημικός μηχανικός, δικηγόρος, αριστερός οπισθοφύλακας, μπεκρής, πρεζόνι, τραβέλι ή λαϊκός τραγουδιστής. Αν εσύ, τώρα, θέλεις να περάσεις την πρώτη δεκαετία μετά την ενηλικίωσή σου μένοντας με τους γονείς σου μέχρι να τελειώσεις την ΑΣΟΕ, το μαστεράκι στο Σαουθάμπτον και το στρατό μαγκιά σου. Να θυμάσαι, όμως, ότι είναι επιλογή σου. Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει και χωρίς καλοσιδερωμένα σώβρακα και γιουβαρλάκια.

Γ. Νέος Μαθητής/Φοιτητής

Από την ομάδα του κένταυρου Χείρωνα μέχρι τη σχολή οδηγών «Λαλιώτης», η δομή της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι κοινή ανά τους αιώνες: Κάποιος που γνωρίζει αναλαμβάνει να μεταδώσει γνώσεις και δεξιότητες σε κάποιους που αγνοούν. Επαφίεται στο δάσκαλο να αποφασίσει τι και πώς θα το διδάξει. Ο μαθητής μπορεί να ακολουθήσει τις οδηγίες ή να πάει κάπου αλλού. Προφανώς τα νομικά δικαιώματα του καθενός είναι σεβαστά. Δεν μπορεί ο καθηγητής να τη βγάλει έξω και να σε κυνηγάει επειδή δε διάβασες το μάθημα Μικροοικονομία 1. Και σε ένα υγιές ακαδημαϊκό περιβάλλον καλό είναι να υπάρχει αμφίδρομη επικοινωνία, το λεγόμενο feedback, για το πώς πηγαίνει το πράγμα. Αλλά η ιδέα ότι οι μαθητές/φοιτητές είναι σε θέση να καθορίσουν τον τρόπο, το περιεχόμενο, την ύλη και το χρονοδιάγραμμα της διδασκαλίας είναι αστεία και απλώς υπονομεύει τη φερεγγυότητα του εν λόγω ιδρύματος στην ακαδημαϊκή κοινότητα και την αγορά εργασίας. Αν το γουστάρεις αυτό που σπουδάζεις καλώς. Αλλιώς, μην το κουράζεις. Γίνε υδραυλικός να κονομάς τρελά και άσε τα σχολεία και τα πανεπιστήμια για τους άλλους.

Δ. Νέος Εργαζόμενος

Τι ωραία που ήταν τα παλιά τα χρόνια που τελείωνες τη Σχολή, διοριζόσουν στην τράπεζα ή σε κάποια υπηρεσία και μπορούσες να βασιστείς σε 35 χρόνια κωλοβάρας μέχρι να πάρεις σύνταξη. Ας όψεται, όμως, η κα. Θάτσερ - όταν ο Κολοσσός ήταν νέος ο Λαλιώτης (του ΠΑΣΟΚ, όχι της σχολής οδηγών) έκανε εράνους υπέρ των απεργών ανθρακωρύχων στο Νιούκαστλ – και η παγκοσμιοποίηση. Σου χω νέα: H ζωή είναι αβέβαιη. Και κανείς Τσίπρας και κανείς Ορέστης Κολοζώφ δε θα σου εξασφαλίσει ότι σε 20 χρόνια το δημόσιο θα είναι σε θέση να σε πληρώνει για να ξύνεσαι και να κάνεις γέφυρα όλες τις αργίες από του Αγίου Πνεύματος μέχρι το Δεκαπενταύγουστο. Κόψε, λοιπόν, τις μαλακίες για πτυχία με αντίκρισμα και αξιοπρεπείς μισθούς. Φρόντισε να αγοράσεις ένα σοβαρό, σκούρο κουστουμάκι, ξυρίσου, γυαλίσου και ετοίμασε ένα ωραίο, πιασάρικο βιογραφικό για να πουλήσεις τον εαυτό σου. Όταν τους πείσεις να σε προσλάβουν, τελειοποίησε την τεχνική του να σερφάρεις στο ίντερνετ στο γραφείο, χωρίς να σε παίρνουν είδηση, και, το κυριότερο, άρχισε να σκέφτεσαι με ποιο τρόπο θα ξεχνιέσαι και θα χαλαρώνεις τα βράδια, για να χεις το κουράγιο να ξαναπάς στη δουλειά το επόμενο πρωί (ποδόσφαιρο 5x5, Pro Evolution Soccer, ουισκάκια, ηρεμιστικά, τσόντες με χοντρές).

Αν άκουσες τη συμβουλή μου και έγινες υδραυλικός ξέχνα όλα τα παραπάνω. Δεν σε αγγίζει ούτε κρίση, ούτε η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας. Μέχρι να γκρεμιστεί και η τελευταία κωλοπολυκατοικία με σάπιους σωλήνες εσύ θα είσαι άρχοντας.

Ε. Νέος Επαναστάτης

Εδώ έχουμε δύο ενδεχόμενα. Το πρώτο είναι να θέλεις να κάνεις λίγο το χαβαλέ σου. Στην αρχή για να χάσεις μαθηματικά και χημεία, που δεν τα πας καθόλου, και αργότερα για να σκοτώσεις τα χρόνια μέχρι το Σαουθάμπτον. Συμβουλή δεν έχω ιδιαίτερη να σου δώσω. Κάνε ό,τι γουστάρεις. Στο μπουρδέλο (που λέγαμε), μάλλον ανώδυνα θα τη βγάλεις: και την εξεταστική θα παρατείνουν και τις αποβολές θα συγχωρήσουν και ο Λυκειάρχης θα ‘ρθει να σε βγάλει από το τμήμα όταν θα σε μπουζουριάσουν για φθορά δημόσιας περιουσίας. Απλώς πρόσεχε μην πέσεις σε κανά στρατόκαυλο μπάτσο ή κανά τζόρα εισαγγελέα και πληρώσεις την επανάσταση με καμιά σπασμένη μύτη ή με λερωμένο ποινικό μητρώο.

Η δεύτερη εναλλακτική είναι να θέλεις όντως να ανατρέψεις το σύστημα. Τώρα τι να σου πω; Μπορεί να καταλήξεις από πίνακας του Πικάσο, μέχρι βιβλίο του Διονύση Χαριτόπουλου. Αν είσαι τυχερός θα σε φάνε νέο σαν τον Τσε. Αλλιώς θα έρθει μια μέρα που θα μαλώνεις με νοικοκυρές και εφοριακούς για το ταξί που θα σε πάει να παραδοθείς στις αρχές: «Αλεξάνδρας, στη ΓΑΔΑ, βολεύει;»

Κοινός Επίλογος

Άκου, φίλε, πώς την έχω δεί εγώ την κατάσταση: Ούτε το δυναμικότερο κομμάτι της κοινωνίας είσαι, ούτε άγγελος προόδου. Μπορεί να έχεις, όντως, κάτι να πεις και μπορεί να μην έχεις. Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν αμεσότερες και ακριβέστερες δίοδοι επικοινωνίας από τις πορείες και τα συλλαλητήρια. Εμείς, οι υπόλοιποι, δεν είμαστε υποχρεωμένοι να βλέπουμε τηλεοπτικά πάνελ με τη Σώτη Τριανταφύλλου, το Διονύση Τσακνή και τον Αντώνη Καφετζόπουλο για να αποκρυπτογραφήσουμε το συμβολισμό της απόφασής σου να κάψεις το δέντρο στο Σύνταγμα. Ξύπνησες μια μέρα και συνειδητοποίησες ότι είσαι δεκάξι χρονών. Οι ορμόνες σου (για να το πω ευγενικά) σε έχουν τρελάνει. Σου την έχει βαρέσει στο κεφάλι και θέλεις να βγεις έξω να πιεις, να πηδήξεις, να τα σπάσεις, να φωνάξεις. Και αντί να έρθει η κοινωνία και να σου πει «Χαλάρωσε μεγάλε, όλοι τα περάσαμε, καλωσήλθες στο πάρτυ και άσε το καδρόνι κάτω μη βγάλεις κανά μάτι» για κάποιο λόγο που αδυνατώ να καταλάβω, και, τέλος πάντων, δεν είναι της παρούσης, όλα τα κόμματα συναγωνίζονται το ένα το άλλο ποιο θα σε χαϊδέψει καλύτερα. Στη χώρα που γέννησε το δυτικό πολιτισμό είμαστε σοβαροί πως εν έτει 2009 χρειαζόμαστε tabula rasa για την παιδεία, όπως λέει ο Υπουργός; Τι έχουμε να συζητήσουμε ακριβώς; «Όταν η λήγουσα είναι μακρά η προπαραλήγουσα δεν τονίζεται», «Τα προς τρίτον ίσα είναι και μεταξύ των ίσα», «Το τετράγωνο της υποτείνουσας ισούται...». Πρέπει, δηλαδή, να γίνει διάλογος με τους καταληψίες του πολυκλαδικού Ηλιούπολης και του τμήματος ιχθυοκαλλιέργειας Μεσολογγίου για να καταφέρει το ελληνικό κράτος να βγάλει τη διδακτέα ύλη της τρίτης Γυμνασίου;

Αλλά το χειρότερο, φίλε νέε, είναι το εξής: Ο μεγάλος σου εχθρός δεν είναι ούτε η Μαριέττα Γιαννάκου-Κουτσίκου, ούτε η Αμερική και οι πράκτορές της, ούτε τα ΜΑΤ, ούτε ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων. Είναι η φύση που σου ετοιμάζει μια ωραία πλάκα. Όπου να’ναι θα αρχίσεις να καραφλιάζεις, να παχαίνεις, να προσέχεις το ζάχαρο και τη χοληστερίνη σου και να χρειάζεται να παίρνεις χάπια για το οτιδήποτε: από την πίεση και τον ύπνο μέχρι να σου σηκωθεί. Και μετά, αργά ή γρήγορα, με μαθηματική ακρίβεια, θα φτάσει η στιγμή που η ως τότε αδιάκοπη αλυσίδα της βιολογικής ύπαρξής σου θα σπάσει στα δύο και εσύ, στο βαθμό που θα έχεις διατηρήσει τις αισθήσεις σου και κάποια αυτοσυνείδηση, θα έρθεις αντιμέτωπος με το μεγαλύτερο μυστήριο όλων: το θάνατο.

Οπότε, σε παρακαλώ, σταμάτα να μας σκοτίζεις τον έρωτα. Ο δρόμος της ζωής είναι από μόνος του μακρύς και δύσβατος χωρίς να πρέπει να ανησυχούμε για σένα που πετάς νεράντζια και τους άλλους που ρίχνουν δακρυγόνα για να σε διαλύσουν. Και όταν, με το καλό, μεγαλώσεις και κάνεις και συ παιδιά και αρχίζουν να σου λένε ότι τους υποθηκεύεις το μέλλον, ότι δεν έχετε επικοινωνία και ότι τα έφερες σε ένα κόσμο χωρίς προοπτικές έχεις το δικαίωμα να απαντήσεις ό,τι θέλεις. Από «Κωλόπαιδο κάτσε διάβασε», μέχρι «Μπράβο παιδί μου και μεις τα ίδια κάναμε στα νειάτα μας». Μόνο μην μπεις στη διαδικασία να προσπαθήσεις να καταλάβεις τι θέλουν να πουν. «Μπαμπά, γερνάω» σου φωνάζουν. Απλώς είναι πολύ μικρά για να το συνειδητοποιήσουν και τα ίδια.

Η δημόσια τάξη ως δημόσιο αγαθό

Τα δημόσια αγαθά, μας λέει η οικονομική θεωρία, ή τουλάχιστον αυτή που δίδασκαν όταν ο Κολοσσός ήταν φοιτητής, έχουν το χαρακτηριστικό ότι ο χρήστης που τα απολαμβάνει δεν μπορεί, ή δυσκολεύεται, να αποτρέψει άλλους χρήστες από το να τα απολαύσουν ταυτόχρονα. Ένα μήλο δεν είναι δημόσιο αγαθό. Το τρώω μόνος μου και, αν εσύ θέλεις να σου το δώσω, πρέπει να με πληρώσεις (ή να μου το πάρεις με τη βία). Ο καθαρός αέρας είναι δημόσιο αγαθό. Δεν μπορώ να εξασφαλίσω καθαρό αέρα μόνο για τους μισούς κατοίκους μιας περιοχής (όσους πληρώνουν φόρους ή όσους δεν ρυπαίνουν)˙ η ποιότητα του αέρα είναι κοινή για όλους.

Προχθές το πρωί έπεσε θύμα απαγωγής ο κ. Περικλής Παναγόπουλος. Μετά τη διαπίστωση ότι «Γίναμε Σικάγο!» - την οποία, παρεμπιπτόντως, την ακούω όσα χρόνια θυμάμαι τον εαυτό μου και της οποίας η ετυμολογία πρέπει να είναι προπολεμική – καπάκι ακολουθούσε, στις περισσότερες αναφορές των ΜΜΕ για το γεγονός, η απορία για τα ελαφρά μέτρα ασφαλείας που είχε πάρει ο επιχειρηματίας. «Θωρακισμένο αυτοκίνητο για τον ίδιο και συνοδία από ένα αυτοκίνητο και τουλάχιστον δύο μοτοσυκλέτες», πρότειναν οι περισσότεροι ειδικοί ως το μίνιμουμ.

Η δημόσια τάξη και η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών θα περίμενε κανείς πως είναι τα κατεξοχήν δημόσια αγαθά. Ακόμα και οι ακραιφνείς αναρχοκαπιταλιστές θα συμφωνούσαν πως αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο η ιδιωτική πρωτοβουλία, μόνη της, δεν επαρκεί. Θα λέγαμε πως η ασφάλεια, πιο πολύ από την παιδεία και την υγεία, είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι σύστησαν, και εξακολουθούν να ανέχονται, κράτη.

Η ερώτηση μου είναι η εξής: Ήταν το ελληνικό κράτος υποχρεωμένο να προστατεύσει τον κ. Παναγόπουλο ή, όπως υποστηρίχθηκε, έπρεπε ο επιχειρηματίας να μεριμνήσει για τη δική του ασφάλεια με ιδιωτική φρουρά;

Η σημαντική παράμετρος, εδώ, είναι οι αυξημένες ανάγκες προστασίας που έχει ο κάθε πλούσιος/διάσημος άνδρας. Το κράτος, μπορεί να ισχυριστεί κανείς, είναι υποχρεωμένο να προστατεύει τους πολίτες μέσα σε «λογικά πλαίσια». Το κόστος φύλαξης κάποιου, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει στόχο μιας τέτοιας «χολλυγουντιανής» επιχείρησης με καλάσνικοφ, βανάκια και εφεδρικά αυτοκίνητα θα ήταν δυσβάσταχτο για τον έλληνα φορολογούμενο και, επομένως, πρέπει σε μεγάλο βαθμό να αναληφθεί από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο. Τα δημόσια σώματα ασφαλείας έχουν υποχρέωση να προστατεύσουν το περίπτερο και το διαμέρισμα του Μάκη. Τα εργοστάσια και οι βίλλες στο Καβούρι ας προστατευτούν μόνα τους.

Πρώτη παρατήρηση είναι πως για τις υπόλοιπες δημόσιες παροχές φαίνεται να ισχύει η ρήση του Μαρξ: «Από τον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητες του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του». Το πρώτο σκέλος (από τον καθένα) καλύπτεται από ένα φορολογικό σύστημα, στο οποίο ένας πλούσιος, συνεισφέρει πολύ περισσότερα από ένα φτωχό, είτε άμεσα (φόρος εισοδήματος και περιουσίας) είτε έμμεσα (φόροι κατανάλωσης). Από την άλλη, αγαθά όπως παιδεία και υγεία παρέχονται σε όλους, αδιακρίτως, και στο βαθμό που τα χρειάζονται ή τα επιθυμούν. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας καλύπτει όλες τις ασθένειες από κρυολόγημα μέχρι καλπάζοντες καρκίνους. Υπάρχει δωρεάν παιδεία από την πρώτη Δημοτικού μέχρι το διδακτορικό στη μοριακή βιολογία. Το κράτος, σε αυτούς τους τομείς, δεν εφαρμόζει το κριτήριο των «λογικών πλαισίων». Παρέχει πλήρες πακέτο μόρφωσης και περίθαλψης (στην ποιότητα που μπορεί). Γιατί επομένως θα πρέπει, ειδικά στο χώρο της δημόσιας τάξης, να υπάρξει ένα μάξιμουμ παροχών πάνω από το οποίο το δημόσιο αρνείται να συμμετάσχει; Και το ενδιαφέρον σημείο είναι το εξής: ο κάθε εφοπλιστής ή μεγαλοεπιχειρηματίας, στον οποίο αρνούμαστε να καταβάλουμε τα έξοδα φύλαξης, δικαιούται να εισαχθεί σε ένα δημόσιο νοσοκομείο για μια δαπανηρή και μακρά θεραπεία ή να πάρει όσα πτυχία θέλει από τα ελληνικά πανεπιστήμια. Εκεί κανείς δεν θα προβάλει αντιρρήσεις για υπερβολικό κόστος.

Πέρα από την παραπάνω ασυμμετρία μεταξύ της Δημόσιας Τάξης και των υπόλοιπων αγαθών πρέπει να αναλογιστούμε και τη σημαντική ποιοτική διαφορά, που υπάρχει εδώ. Ιδιωτική παιδεία σημαίνει ιδιωτικά σχολεία και ιδιωτικά πανεπιστήμια. Ιδιωτική υγεία σημαίνει ιδιωτικά ιατρεία και νοσοκομεία. Ιδιωτική φύλαξη τι, ακριβώς, σημαίνει; Πέρα από δυο-τρεις φουσκωτούς, για μόστρα, πώς θα προστατευτεί, κανείς από απαγωγείς με καλάζνικοφ; Αν το κράτος (à la Max Weber) είναι ο φορέας της νόμιμης χρήσης βίας σε μια επικράτεια τίθεται ένα πολύ σημαντικό ερώτημα για το κατά πόσο τέτοιοι ιδιωτικοί στρατοί υπονομεύουν την επίσημη κρατική εξουσία, άσχετα αν ο έλεγχος και η πιστοποίησή τους παραμένουν στα χέρια των επίσημων αρχών. Αν κάποιος εφοπλιστής αποφασίσει να χτίσει μια βίλλα στο Αγαθονήσι, στα Ίμια, ή τέλος πάντων, σε κάποια από τις περιοχές του «τούρκικου τσαμπουκά», δικαιολογείται να εφοδιαστεί με ιδιωτικό οπλοστάσιο, στόλο και αεροσκάφη;

Το ζήτημα των δημόσιων αγαθών απασχολεί οικονομολόγους και πολιτικούς εδώ και πολλές δεκαετίες. Λύσεις έχουν προταθεί, πολλές και ευφάνταστες. Η αναδυόμενη αγορά των emissions trading (ανταλλαγής ρυπογόνων εκπομπών) είναι ακριβώς μια προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος, στο χώρο του περιβάλλοντος. Η Ελλάδα φαίνεται να είναι ουραγός σε αυτό τον τομέα. (Εδώ είναι βρισιά το «ιδιωτικό πανεπιστήμιο», θα κάτσουμε να συζητήσουμε προτάσεις όπως σχολικά κουπόνια και δημόσια/ιδιωτική αυτασφάλιση;) Δεν είναι πρόθεσή μου να εμβαθύνω περισσότερο. Κλείνω με την εξής σκέψη:

Η μεγάλη δυσκολία με τα δημόσια αγαθά είναι ο καθορισμός της ακριβούς ποσότητας, από αυτά, που χρειάζεται μια κοινωνία. Πόσο καθαρός πρέπει να είναι ο αέρας; Πόση θαλάσσια ρύπανση είμαστε διατεθειμένοι να ανεχτούμε; Συλλογικά, ως Έλληνες, φαίνεται πως υπερκαταναλώνουμε υγεία (βλ. στατιστικές για χρήση φαρμάκων και το ότι δεν γνωρίζω άλλη χώρα όπου οι γιατροί είναι διασημότητες) και παιδεία (πλέον χωρίς μάστερ από το LSE δεν βρίσκεις δουλειά ούτε ως βοηθός σε κομμωτήριο). Λόγω του Τουρκικού κίνδυνου (;), είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη σε δαπάνες για την εθνική άμυνα. Ο φόβος με όλη την αυξανόμενη φιλολογία για την άνοδο της εγκληματικότητας και την ανάγκη μεγαλύτερης (και ιδιωτικής;) αστυνόμευσης είναι ότι σύντομα θα φτάσουμε να υπερκαταναλώνουμε και δημόσια τάξη.

ΥΓ Μια μικρή θεωρητική σημείωση: Ο Άνταμ Σμιθ στο Βιβλ. 3, Κεφ. 3 στον Πλούτο των Εθνών αναφέρεται στους ιδιωτικούς στρατούς στις ιταλικές και ελβετικές πόλεις του Μεσαίωνα σε ένα χωρίο, όμως, όπου η πρόθεση είναι, σαφώς, η περιγραφή της ιστορικής οικονομικής εξέλιξης της Ευρώπης.

Η Δικτατορία του Παραλόγου και της Συντήρησης

Η εξέγερση του πολυτεχνείου έριξε τη δικτατορία των συνταγματαρχών (επίκαιρο).

- Οι δικτάτορες παρέδοσαν εθελοντικά την εξουσία μετά απο Εθνική Καταστροφή. Προηγήθηκαν 7 ολόκληρα χρόνια γελοίας δικτατορίας (σύγκρινε Στάλιν ή έστω Αυγούστο Πινοσέτ). Κατα τη διάρκεια της επταετίας η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων συμβιβάστηκε, έκτισε τον πύργο των Αθηνών, και πανηγύρισε το Γουέμπλει. Εξαιρέσεις υπήρξαν, αλλα η κληρονομιά τους εκφυλίστικε στα ζιβάγκο των συντρόφων της Αλλαγής και τα γκαζάκια του Σημίτη στην Αμερικανική Πρεσβεία Έτσι κάπως φτάνουμε στις ΄΄νύχτες του Αλέξη΄΄.

Το σύγχρονο Ελληνικό κράτος είναι αστυνομικό και βίαιο.

- Ξεκίνα δοκιμάζοντας να μην παρκάρεις επί πεζοδρομίου στο Κολωνάκι ή έξω απο την νομαρχία Αττικής. Και τα σκουπίδια στον κάδο παρακαλώ. Για βία προτείνω μια νύχτα στον υπόγειο της Μόσχας ή τα βουνά του Κανταχάρ. Αν μιλάμε για ψυχολογική βία δες τη δημοφιλή εκπομπή του Τριανταφυλλόπουλου για Κορκολή.

Η Ολυμπιακή και ο ΟΤΕ ειναι επιχειρήσεις με στρατηγική σημασία για την Εθνική Aσφάλεια.

- Η Ολυμπιακή και ο ΟΤΕ ειναι επιχειρήσεις με στρατηγική σημασία για την Εθνική Πτώχευση.

Για την ανεργία των νέων φταίει η συρροή μεταναστών και τα ξένα μονοπώλια.

- Για την ανεργία των νέων φταίει το μεγάλο Κράτος ή αλλιώς ο Εθισμός στην Ασφάλεια ή αλλιώς το Παραμύθι της Νεότητας Μηδενικής Διακύβευσης. ΄΄Για το καλό των παιδιών μας΄΄. Για τους Νέους όμως υπάρχει πάντα μια Κίνα. Η το Μπαρ Χόξτον στο Γκάζι.

Ο Δημήτρης Παπαιωάννου είναι πρωτοπορία.

- Ναι αν ζεις στο Σόχο η το Βίλλατζ της δεκαετίας του 80 ή το 2008 σε μια βαθειά συντηρητική χώρα που εκτονώνει τα συμπλέγματα της σε ΄΄επαναστατικά΄΄, και κατα κανόνα επιδοτούμενα, χάππενινγκς. Το να φοράς αγγλικό πουλόβερ δε σε κάνει ΄Αγγλο – πόσο μάλλον η βυζαντινή χλαμύδα δε σε κάνει Θεοδώρα.

Η Παγκόσμια Οικονομική Κρίση ειναι το ιδεολογικό και πραγματικό τέλος του δόγματος της ελεύθερης αγοράς.

- Μακριά απο τον Περισσό και κάπου στο Σίτι του Λονδίνου (οδός Λόμπαρντ?) κάποιοι αυριανοί γκόλντεν μπόιζ (γκερλζ?) μπροστά σε οθόνες μετράνε το δούναι και το λαβείν του Ελληνικού Δημοσίου με σκοπό να πουλήσουν. Οταν πέφτουν τα ομόλογα τι κάνουν τα επιτόκια των υπερχρεωμένων? Οι σωστές απαντήσεις κερδίζουν 1000000000000 Ισλανδικές κορώνες.

Η Λιάνα Καννέλη ειναι προοδευτική και ασυμβίβαστη δημοσιογράφος και πολιτικός.

- Και στον Πόλντο δεν αρέσουν τα μπιφτέκια.

Mad Max Factor

Δεσμεύτηκα στο φίλο Κολοσσό να γράψω για το μακιγιάζ προς τιμήν του μανιφέστου (http://kafteros.blogspot.com/2009/01/blog-post_1762.html#links). Ως γηραιότερος ήταν λογικό να πέσει σε μένα η ευθύνη να μιλήσω για ένα από τα πιο καυτά θέματα της επικαιρότητας.

Περιμένοντας την εκτόξευση (launch) του παρόντος ιστολoγίου, προβληματίστηκα επί μακρόν πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, ακολουθώντας κάθε φορά διαφορετικό δρόμο. Η αλήθεια είναι ότι,ακόμα και σαν άσκηση, η προσπάθεια προσέγγισης ενός θέματος για το οποίο τα έτερα μας ημίσεα μπορούν να αναλύουν για ώρες, μόνο καλό μπορεί να κάνει στο δια βίου αγώνα για την κατανόηση του θηλυκού εγκεφάλου.

Αρχικά να δηλώσω τη κεφαλαιώδη άγνοια περί του θέματος και συγκεκριμένα των ορίων του όρου. Απλουστευτικά, θα μιλήσουμε για όλα τα επιχρώματα που χρησιμοποιούν οι γυναίκες για να φαίνονται προσωρινά (και μέχρι να επισκεφτούν τις τουαλέτες για έλεγχο και φρεσκάρισμα) καλύτερες από την κορφή ως – κυριολεκτικά - τα νύχια.

Στο θέμα αυτό είμαι μάλλον προκατειλημμένος, οπαδός του δόγματος ότι μας αρέσουν οι γυναίκες με ωραίο μυαλό και ωραίο κώλο (και με αυτή τη σειρά). Κι όσες ώρες κι αν μιλήσουμε, ό,τι και όσο κι αν πιω κι εγώ και κανείς δεν θα σας πει ότι του άρεσε η γκόμενα που είχε τα νύχια της βαμμένα φούξια ή που φορούσε τη νέα μάσκαρα της Max Factor. Δεν υπάρχει αυτό το πράγμα στις ανδρικές συζητήσεις. Πιο πιθανό είναι να καταλήξουμε να μιλάμε για τον Arcadius Malartz που είχε κουρευτεί σαν Μοϊκανός πάρα για τα νύχια μιας γκόμενας.

Αυτό το ξέρουν και οι γυναίκες – οπότε φτάνουμε στο γιατί τόσα έξοδα και τόση φασαρία;;

Αυτό είναι απλό - είναι η γνώση που κανείς άντρας δεν την έχει όταν γεννιέται αλλά όλοι την αποκτούμε μεγαλώνοντας.. Γιατί οι γυναίκες όλα αυτά – αλλά και όλα γενικά - τα κάνουν για την πάρτη τους, τον εαυτό τους και, last but by no means least, για το τι θα πούνε οι φίλες τους.

Θεώρημα και απόδειξη. Πόσες γυναίκες είδατε φέτος στις γιορτές με άλλο χρώμα νύχι από μελιτζανί; Και πόσους άντρες ακούσατε να λένε στη συνοδό τους «Ρε μωρό μου, θα σου πηγαίνει αυτό το μελιτζανί χρώμα στα νύχια..». Η μόνη περίπτωση είναι να σε έχει στήσει στη γωνία μέσα στο Hondo και να σου έχει αραδιάσει 3 βερνίκια για να διαλέξεις.. Αλλά, άμα έχεις βρεθεί μέσα στο Hondo, τα ήθελες και τα έπαθες..

Αν πάλι στο διπλανό τραπέζι σε καφέ υπάρχει αποκλειστικά γυναικεία σύνθεση, σίγουρα θα ακούσεις ατάκες του στυλ «Ήταν και ο τάδε με τη γκόμενα.. μια δεύτερη που είχε τα νύχια βαμμένα φούξια… θα το πήρε το βερνίκι στις εκπτώσεις.. αυτό είναι μόδα του 2007…».

Φτάσαμε ως εδώ μηδενίζοντας τόσες ώρες γυναικείου διαλόγου, τόσες δύσκολες αποφάσεις που μεσολάβησαν, τόση αγωνία, τόσα έξοδα … Και τι μένει ;

Κανείς δεν είπε ότι δε θέλει τις γυναίκες περιποιημένες… Μπορούμε βέβαια να κουβεντιάσουμε αν πιο sexy είναι το σωστό μανόν ή οι σωστοί στίχοι του Ελύτη, αλλά περί γούστων, πάω πάσο. Άλλωστε στα πρώτα στάδια μιας γνωριμίας, στο στάδιο της «τυφλόμυγας» φαντάζεται κανείς ότι μια γυναίκα που περιποιείται τον εαυτό της, αύριο μεθαύριο θα περιποιείται και τον άντρα της και τα παιδιά της με ανάλογο τρόπο … Κι ακόμα κι αν δεν φτάσει τόσο μακριά με τα ακροβατικά της σκέψης, σίγουρα θα σκεφθεί ότι μια γυναίκα που περιποιείται τον εαυτό της σήμερα, θα τον περιποιείται και σε δέκα χρόνια που το «σοβάτισμα» θα είναι περισσότερο αναγκαίο.

Δεν αποκλείεται αλλά ελάχιστη σχέση έχει το ένα με το άλλο - βέβαια, οι σκέψεις που κάνει ένας άντρας για μια γυναίκα που γουστάρει, ξεφεύγουν συχνά από τα όρια του παραλόγου..

Τελικά, η φύση τα έχει όλα σε τάξη - οι γυναίκες έχουν τις μάσκαρες και τις πούδρες και εμείς την ησυχία μας για αυτό το διάστημα. Καλύτερα δεν είναι έτσι;;

Ευχαριστώ πρώτα από όλα τον Κολοσσό για την τιμή να είμαι εγώ αυτός που θα προσεγγίσει το καυτό θέμα «μακιγιάζ» αλλά και όλη την παρέα που κάναμε το blog αυτό από κουβέντα του χαβαλέ, πραγματικότητα. Να έχουμε καλή χρονιά.

Αφουγκραζόμενος τους "νέους"

Είχα το προνόμιο – λόγω της εργασίας μου – ένα μεγάλο μέρος των πρόσφατων επεισοδίων στο κέντρο της Αθήνας να τα παρακολουθήσω από πολύ κοντά. Είδα παιδιά να πετάνε πέτρες στους αστυνομικούς και να τρέχουν να φύγουν, είδα να πετάνε μπογιά με τον ίδιο τρόπο στον ίδιο στόχο, είδα να σπάνε βιτρίνες τραπεζών (αυτό μάλιστα συνέβη και μια εβδομάδα πριν τις εκτεταμένες ταραχές) , είδα να λαμπαδιάζει δυο φορές το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Πλατεία Συντάγματος.

Θέλω να έχω ανοιχτό μυαλό, χωρίς προκαταλήψεις και αγκυλώσεις. Άκουσα λοιπόν τις παραινέσεις των αποκαλούμενων «προοδευτικών» και προσπάθησα να αφουγκραστώ τους «νέους» … Μάταιο.. Δεν πήρα κανένα μήνυμα. Κι αμφιβάλλω ισχυρά αν υπάρχει..

Δέχομαι ότι το μέλλον είναι σκοτεινό και ότι οι νέοι δεν έχουν πρότυπα. Δέχομαι ακόμα ότι η κοινωνία μας έχει πολλά στραβά. Αλλά sorry περίμενα περισσότερα από το πιο υγιές στο μυαλό και πιο ελεύθερο στη σκέψη κομμάτι της κοινωνίας μας..

Θα γίνω ακόμα πιο συγκαταβατικός και θα δεχθώ ότι όταν υπάρχει οργή, δεν μπορεί να υπάρξει καθαρή σκέψη.. Δεν με εκφράζει ο συλλογισμός αλλά θα μπορούσα να το δεχθώ ως βάση συζήτησης.

Θα περίμενα όμως όταν η οργή υποχωρήσει να ακούσω τη φωνή των νέων.. Να ακούσω το παράπονο αλλά και την πρόταση. Την ανεδαφική, την ανεφάρμοστη, την ουτοπική… Αυτή την έρημη πρόταση που ποτέ δεν άκουσα..

Θα περίμενα να ακούσω τους νέους να ζητάνε πράγματα.. Εύκολα και αβίαστα θα μπορούσα να σκεφτώ μερικά.. Προνομιακή μεταχείριση από την αγορά εργασίας (π.χ. μειωμένες εισφορές από τις επιχειρήσεις για πρόσληψη νέων), προνομιακή μεταχείριση από το φορολογικό σύστημα (π.χ. μειωμένοι συντελεστές). Θα μπορούσαν να φτάσουν ως και να ζητήσουν συνταγματική μεταρρύθμιση και κατοχύρωση ποσοστών εκπροσώπησης των νέων στη Βουλή..

Είναι – εκ θέσεως αλλά και από τη νοσταλγία που όλοι έχουμε για τα νεανικά μας χρόνια – το κομμάτι αυτό της κοινωνίας, του οποίου τα αιτήματα θα βλέπαμε όλοι με τη μεγαλύτερη συμπάθεια.

Αν υπάρχει ένα πράγμα ακόμα πιο θλιβερό από τα επεισόδια, είναι η συνειδητοποίηση της απουσίας πρότασης αλλά και υγιούς σκέψης από τους νέους..

Ακούγεται βαρύ αλλά κρατάω ειλικρινείς και ελπίζω ρεαλιστικές επιφυλάξεις. Πίστευα πάντα και ακόμα πιστεύω στην ύπαρξη μιας υγιούς σιωπηρής πλειοψηφίας…Άλλωστε δεν μου βγαίνουν και τα νούμερα για να πιστέψω ότι την πλειοψηφία της Ελληνικής νεολαίας την εκφράζει ο κυρ Αλέκος Αλαβάνος και ο «θύμισε μας τι δουλειά έχεις κάνει στη ζωή σου» Αλέξης Τσίπρας…

Από εκεί και πέρα , αν υπάρχει ένας μεγάλος ένοχος για όλα όσα έγιναν για μένα δεν είναι το put the blame on me κράτος. Θα ήταν πολύ εύκολο … αλλά με κάτι τέτοιες κοινοτυπίες, δείχνουμε τον καθρέπτη…. Hello… εμείς ορίζουμε το κράτος… Ο μεγαλύτερος ένοχος είναι οι γονιοί που έχουν μεγαλώσει παιδιά χωρίς πρότυπα, χωρίς ιδανικά και χωρίς ελεύθερη σκέψη.

Ας προσπαθήσουμε να θυμόμαστε όλα όσα συνέβησαν πέρυσι το Δεκέμβρη για να προχωρήσουμε μπροστά. Να προχωρήσουμε μαθαίνοντας στα παιδιά μας να σκέφτονται ελεύθερα και καθαρά, να αμφισβητούν τις αυθεντίες και να προσεγγίζουν κριτικά κάθε κατάσταση αλλά να μπορούν να αρθρώσουν άποψη και πρόταση.
Να προχωρήσουμε μαθαίνοντας στα παιδιά μας να αγωνίζονται τον καλό αγώνα, να είναι ανταγωνιστικοί και να προσπαθούν να γίνουν καλύτεροι.

Κι για όσους δεν είμαστε πια παιδιά, ας σκεφτούμε την επόμενη φορά , μήπως η σιωπή μας παρερμηνεύεται για απουσία.. Ας αναλογιστούμε πόσες φορές στο παρελθόν δεν αντιδράσαμε έστω ατομικά σε όσα μας πόνεσαν. Κι αν είναι ο ρόλος της ηγεσίας να αντιδρά στα λάθη , ας προβληματιστούμε αν έχουμε τους πολιτικούς που θέλουμε. Το ότι δεν μου βγαίνει η λέξη «ηγέτες» είναι και αυτό σύμπτωμα της νόσου.

Και είναι βέβαιο ότι όταν όλοι απλά θα ανοιγοκλείσουμε τα χείλη χωρίς να βγάλουμε ήχο, η σιωπή των πολλών θα είναι πολύ πιο δυνατή από τις κραυγές των λίγων..

Σταθιά: Ορισμός και λίγα σχόλια

Χαϊδοκώλης, καληνυχτάκιας, τον έστειλε για τσάι, χημείο, εσύ και ο γρύλλος σου, κωλοβαράω (ως μεταβατικό ρήμα: κωλοβαράω να πάω στη δουλειά). Οι Λαιστρυγόνες, όπως όλες οι παρέες, χρησιμοποιούν μια σειρά από εκφράσεις και λέξεις, οι οποίες, αν δεν είναι αποκλειστικό κτήμα μιας συγκεκριμένης ιδιολέκτου, σίγουρα δεν απαντούν στο λεξικό. Ποιες από αυτές ανήκουν σε ένα ευρύτερο λεξιλόγιο χρηστών - παθητικό ή ενεργητικό - δεν το ξέρω. Πάντως μέσα σε αυτό στο συρφετό των ψιλο-σόκινγκ, ψιλο-εξυπναδίστικων νεολογισμών ξεχωρίζει ένας όρος, ο οποίος αναμφισβήτητα ξεκίνησε στον ευρύτερο φιλικό κύκλο των Λαιστρυγόνων. Από όσο γνωρίζω, δεν έχει επεκταθεί παραέξω. Πρόκειται για τον όρο σταθιά και (επομένως) για το στάθη, αυτόν που λέει σταθιές.

Μετά από σκέψη ετών έχω καταλήξει ότι η ουσία της σταθιάς (χωρίς να εξαντλεί την έννοια, όπως θα δούμε) είναι η έκφραση βεβαιότητας για ζητήματα τα οποία, είτε δεν επιδέχονται ακριβείς προσδιορισμούς, είτε απαιτούν ενδελεχή πειραματική έρευνα, στην οποία ο εν λόγω στάθης δεν έχει προβεί. Αν η βεβαιότητα του στάθη συνοδεύεται και από κάποια προσπάθεια ποσοτικής ανάλυσης τόσο το καλύτερο˙ τόσο δυνατότερη, μεγαλύτερη η σταθιά του.

Οι πιο προφανείς σταθιές, και ο ευκολότερος τρόπος για μια πρώτη προσέγγιση του όρου, κινούνται γύρω από τα ποσοστά και τους αριθμούς. «Το 60% των γυναικών φιλιούνται στο πρώτο ραντεβού.» «Πάνω από τις μισές φορές βρέχει τη Μεγάλη Παρασκευή.» «Το σπίτι απέχει 300 μέτρα από τη θάλασσα» (Πιστέψτε με˙ ήμουν ρίπτης στα νειάτα μου. Ο υπολογισμός αποστάσεων με το μάτι είναι πολύ δύσκολη υπόθεση). Προφανώς είναι ανέλπιστο δώρο για κάθε φίλο της σταθιάς αν ο στάθης-χρήστης της στατιστικής δεν περιοριστεί σε στρογγυλό νούμερο, αλλά δώσει ακριβέστερη προσέγγιση. «Το 63% των Αγγλίδων τουριστριών έρχονται στην Ελλάδα για σεξ και αλκοόλ.» Προσοχή: η υπερβολική ακρίβεια (πχ. «Το 62.75% των Αγγλίδων...», «275 μέτρα») είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή. Το πιθανότερο είναι ο συνομιλητής σας να είναι υποψιασμένος. Αλλιώς, συγχαρητήρια: βρήκατε το ιερό δισκοπότηρο της υπερσταθάρας.

Το επόμενο λογικό βήμα στη σταθιά είναι η εύρεση μιας δικαιολόγησης αυτού του ποσοστού/αριθμού ή, τέλος πάντων, της θέσης που εκφράστηκε με τόσο μεγάλη βεβαιότητα. Εδώ η σταθιά φλερτάρει στενά με τη θεωρία της συνωμοσίας. «Ο λόγος που βρέχει τόσο συχνά τη Μεγάλη Παρασκευή οφείλεται στον τρόπο υπολογισμού του Πάσχα και στην κίνηση της σελήνης. Κάτι ήξεραν οι Πατέρες της Εκκλησίας/Βυζαντινοί Καλόγεροι» «Οι Αμερικάνοι ήθελαν η Παπαρίζου να πάρει τη Γιουροβίζιον γιατί....» (συμπληρώνει ο καθένας την αγαπημένη του αιτιολόγηση). Θα λέγαμε πως η θεωρία συνωμοσίας είναι μια υποκατηγορία της σταθιάς. Ιδιαίτερα όταν η πιθανή πλεκτάνη ξεσκεπάζεται με ρητορικές ερωτήσεις που αρχίζουν με το «Είναι τυχαίο...» ή «Δεν σου κάνει εντύπωση...»

Για να ανακεφαλαιώσουμε, μέχρι τώρα δώσαμε την ποσοτική ανάλυση και τη συνωμοσιολογία ως συστατικά της σταθιάς. Αυτές θα λέγαμε ότι είναι και οι πιο απλές περιπτώσεις. Υπάρχει, όμως, και μια τρίτη κατηγορία, όπου η σταθιά συναντά την επιστήμη. Ας πάρουμε την εξής πρόταση: «Ποτέ μη βάζετε πάγο στο μαλτ ουίσκι. Καταστρέφει τη γεύση. Χρειάζονται μόνο μερικές σταγόνες νερό, κατά προτίμηση αποσταγμένο, για να διαλυθούν τα χημικά και να αναδυθούν τα αρώματα του ποτού.» Η φράση σίγουρα μυρίζει σταθιά. Όμως διίστανται οι απόψεις για τα ακριβή κριτήρια εφαρμογής του όρου.

Μια πρώτη σημαντική ερώτηση που καλούμαστε να απαντήσουμε είναι αν η ταυτότητα του ομιλητή επηρεάζει την κρίση μας για το βαθμό της σταθιάς του. Πρέπει να αποφασίσουμε αν έχει σημασία αν η παραπάνω άποψη για τα μαλτ διατυπώνεται από το νεόπλουτο μεγαλοχασάπη γείτονά μας, από έναν διδάκτορα της νευροφυσιολογίας ή τον τεχνικό διευθυντή της Glemorangie. Υπάρχουν επιστημονικές ή επαγγελματικές ιδιότητες που επιτρέπουν σε κάποιον να διατυπώνει απόψεις χωρίς να κινδυνεύει να χαρακτηριστεί στάθης; Και ποιος καθορίζει αυτή τη την ασυλία; Αν μάθουμε ότι ο χασάπης γείτονας πίνει ένα μπουκάλι ουίσκι κάθε βράδυ, θα αλλάξει, άραγε, η άποψη μας για το δικαίωμα του να τοποθετείται πάνω στη σωστή μέθοδο παρασκευής του τέλειου μαλτ;

Υπάρχει, όμως, και μια σκληροπυρηνική σχολή που λέει πως η σταθιά είναι σταθιά άσχετα από το ποιος τη διατυπώνει. Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ είναι ένα συγκεκριμένος χαρακτήρας, μια χροιά που παραπέμπει σε σταθολογία, ανεξάρτητα από το κύρος του ομιλητή και, συχνά, ανεξάρτητα από την υποτιθέμενη επιστημονική-επιστημολογική υπόσταση της διατυπωθείσας πρότασης. Αν η στάση αυτή μας φαίνεται υπερβολικά αυστηρή στην πραγματικότητα αντανακλά μια εμπειριστική ιεράρχηση των επιστημών, η οποία έχει γίνει κοινός τόπος στο δυτικό κόσμο. Ο φυσικός που υπολογίζει την ταχύτητα ενός βλήματος ή την τροχιά ενός κομήτη χαίρει, καλώς ή κακώς, ενός ευρύτερου σεβασμού και μιας αποδοχής την οποία μόνο να προσεγγίσουν μπορούν ο γιατρός που προβλέπει ότι οι περισσότεροι καπνιστές θα πεθάνουν πρόωρα, ο οικονομολόγος που περιμένει ότι ο αυξημένος ανταγωνισμός θα φέρει μείωση των τιμών ή ο αστρολόγος που προειδοποιεί πως το 2009 θα είναι δύσκολο για τα ψαράκια και τους τοξότες. Επομένως, ο όρος σταθιά απλώς αποτυπώνει τις ήδη προϋπάρχουσες κοινωνικές προκαταλήψεις για το τι αποτελεί σοβαρό αντικείμενο επιστημονικής μελέτης και το τι είναι απλά πεδίο ανεξέλεγκτων εικασιών, αυθαίρετων θεωρίων ή, πιο κομψά και απλά, σταθιών.

Πλησιάζουμε στη διπλή εκείνη υπόσταση της σταθιάς που την καθιστά τόσο ενδιαφέρουσα. Από τη μία το στάθης είναι, λίγο πολύ, συνώνυμο του βλάκα, του φαφλατά, του ξερόλα. Δεν είναι και ό,τι καλύτερο να σε πουν. Από την άλλη η σταθιά είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για να επεκτείνουμε τη συζήτηση πέρα από τα απλά καθημερινά ζητήματα, τις στεγνές αναφορές σε συγκεκριμένα πρόσωπα, μέρη, γεγονότα. Κάθε προσπάθεια διεύρυνσης του ορίζοντα, κάθε πέρασμα από το ειδικό στο γενικό, κρύβει μέσα του το σπέρμα της σταθιάς. Είτε μαθαίνει κανείς να ζει με το ρίσκο του να τον πουν στάθη, είτε περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα: «Ξύπνησα, πήγα εκεί, είδα εκείνον, έφαγα, έφυγα, κοιμήθηκα.» Χωρίς δόση υπερβολής, θα λέγαμε πως η σταθιά είναι γενεσιουργός δύναμη, απαραίτητο στοιχείο για την πνευματική πρόοδο. Και η χλεύη που τη συνοδεύει είναι η χλεύη που, από την αρχαιότητα, συνοδεύει την κάθε προσπάθεια να πει κανείς κάτι καινούριο και διαφορετικό και η οποία παίρνει σβάρνα, συλλήβδην, τους πάντες, από το Σωκράτη και το Γαλιλαίο, μέχρι αυτούς που βλέπουν UFO στις ερήμους του New Mexico. (Σημ: Αν η αντίδρασή σας στην παραπάνω παράγραφο είναι οτιδήποτε άλλο από το «Τι γράφει ο στάθης!», τότε πρέπει ή να ξαναδιαβάσετε την παράγραφο ή να ρίξετε άλλη μια ματιά στους ορισμούς και τα παραδείγματα της σταθιάς).

Η δυσκολία ορισμού της σταθιάς δεν είναι απαραίτητα εμπόδιο στην ευρύτερη καθιέρωσή της (εδώ μπήκε στα λεξικά το καφκικό). Το σημαντικό τεστ για το αν μπορεί να σταθεί και να διαδοθεί είναι το κατά πόσο περιγράφει μια κατηγορία η οποία είναι, όντως, αναγνωρίσιμη και δεν καλύπτεται από οποιονδήποτε ήδη ισχύοντα όρο. Πάντως, από εδώ και στο εξής, θεωρούμε πως την έχουμε εξηγήσει και επιτρέπεται απηνώς η χρήση της στο μπλογκ. Όπως θα έλεγε και ο Wittgenstein, αν διάβαζε Λαιστρυγόνες: «Για όσα δεν μπορεί κανείς να μιλά, για αυτά πρέπει κανείς να λέει σταθιές.»


ΥΓ1: Δεν παίρνω θέση για το αν η σωστή ορθογραφία είναι σταθειά ή σταθιά. Παρακαλούνται οι στάθηδες-φιλόλογοι φίλοι του μπλογκ να διατυπώσουν την άποψη τους.
ΥΓ2: Ο όρος, προφανώς, προέρχεται από έναν υπαρκτό πρόσωπο, ονόματι (σωστά μαντέψατε) Στάθης. Είναι ενδιαφέρον φιλοσοφικό ερώτημα αν ο αρχικός αυτός Στάθης είναι, κατά κάποιον τρόπο, το πλατωνικό αρχέτυπο του στάθη. Το πρότυπο μέτρο στο Διεθνές Γραφείο Βαρών και Μετρήσεων στις Σέβρες, στο Παρίσι, έχει απαραίτητα μήκος ενός μέτρου;

Το ερωτηματικό (;/?)

Το σύμβολο στα ελληνικά για το ερωτηματικό είναι αυτό: «;». Αυτό το σύμβολο «?» χρησιμοποιείται για ερωτηματικό στα αγγλικά και στις υπόλοιπες γλώσσες που χρησιμοποιούν το λατινικό αλφάβητο. Στα ελληνικά, λοιπόν, γράφουμε «Πώς σε λένε;», το οποίο στα αγγλικά μεταφράζεται «What is your name?”

Τα υπόλοιπα σημεία στίξης είναι πάνω κάτω κοινά. Τελεία «.», κόμμα «,», θαυμαστικό «!», άνω κάτω τελεία «:». Υπάρχει και η άνω τελεία «˙», που αντιστοιχεί με το αγγλικό semi-colon. Το semi-colon συμβολίζεται ως «;», το ίδιο σύμβολο δηλαδή με το δικό μας ερωτηματικό. Παρεμπιπτόντως, θεωρώ πως η άνω τελεία στα ελληνικά οδεύει προς σίγουρη εξαφάνιση. Όχι μόνο γιατί καταλαμβάνει μια γκρίζα περιοχή μεταξύ τελείας και κόμματος. Αλλά και γιατί στο ηλεκτρονικό περιβάλλον στο οποίο γράφουν οι περισσότεροι (Microsoft Windows, Microsoft Word) είναι ένα πολύ μπελαλίδικο σύμβολο. Στον υπολογιστή μου πρέπει κανείς να επιλέξει “Insert Symbol” και να ψάξει αρκετά για να το βρει. Η επιβίωση της άνω τελείας θα με εκπλήξει πολύ. Κρίμα.

Στο περιγιάλι το κρυφό
κι' άσπρο σαν περιστέρι
διψάσαμε το μεσημέρι (Eδώ τι βάζουμε; Κόμμα, τελεία, θαυμαστικό;)
μα το νερό γλυφό.

Η εξαφάνιση της άνω τελείας με λυπεί, αλλά την κατανοώ. Ποιος θα τρέξει τώρα να αναζητήσει στο πληκτρολόγιο του ένα σύμβολο που υποδηλώνει μια παύση μεγαλύτερη του κόμματος και μικρότερη της τελείας; Βάζεις εκεί μια τελεία και τελείωσες. Στο φινάλε δεν βάζεις και τίποτε. Τα περισσότερα email που ανταλλάσσουμε μεταξύ μας δεν έχουν σημεία στίξης˙ είναι σαν το μονόλογο της Μόλλυ Μπλουμ στον Οδυσσέα.

Η χρήση του ερωτηματικού «?» αντί για το πατροπαράδοτο, ελληνικό «;» είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα λάθη που συναντά κανείς. Τίτλοι στην τηλεόραση, διαφημίσεις, επιγραφές. Παντού το λατινικό «?» Και αυτή η αντικατάσταση του «;» από το «?» είναι που μου προξενεί τη μεγαλύτερη εντύπωση. Και εξηγούμαι:

Τα περισσότερα ορθογραφικά ή τυπογραφικά λάθη πηγάζουν είτε από την άγνοια είτε από την ανάγκη για ευκολία. Κανείς δεν είπε ότι η ελληνική ορθογραφία και η γραμματική είναι εύκολες. Δέχομαι ότι θες γιατί δεν τους τα μάθανε καλά, θες γιατί δεν ασχολήθηκαν οι ίδιοι, θες γιατί δεν τα’ παιρναν τα γράμματα, πολλοί χρήστες της ελληνικής γλώσσας αγνοούν τους θεμελιώδεις της κανόνες. Ή μπορεί να γνωρίζουν τους κανόνες και να βαριούνται να τους εφαρμόσουν. Και σίγουρα δεν είμαστε η μόνη γλώσσα που συμβαίνει αυτό. Στην Αγγλία γίνεται πολύς ντόρος για τη χρήση της αποστρόφου «’», την οποία πολλοί Άγγλοι είτε την βάζουν εκεί που δεν χρειάζεται (πχ The bird lost it’s voice), ή δεν την βάζουν εκεί που χρειάζεται (Its a nice day), ή την βάζουν σε λάθος σημείο (Μens’ toilet).

Πέρα από τις περιπτώσεις που κάνουμε λάθος γιατί δεν ξέρουμε το σωστό ή απλά βαριόμαστε να το χρησιμοποιήσουμε υπάρχουν και οι περιπτώσεις που προσφεύγουμε στον ξένο όρο γιατί είναι πιο ακριβής ή ταιριάζει στην περίσταση καλύτερα από τον αντίστοιχο ελληνικό. Τις προάλλες έβλεπα στην τηλεόραση μια συνέντευξη του Όλιβερ Στόουν, για τη νέα του ταινία. Σε κάποια φάση απεκάλεσε τον πρόεδρο Μπους «cowboy». «Ο Μπους είναι γελαδάρης» έγραψε ο υπότιτλος. Εδώ φοβάμαι ότι ο μεταφραστής υπέπεσε σε υφολογικό λάθος. Μπορεί το λεξικό να μεταφράζει το «cowboy» ως «γελαδάρης, ο». Και, όντως, κάποιος που εκτρέφει βοοειδή στο ράντσο του στην Μοντάνα ή στο Γουαιόμινγκ μπορεί να αποκληθεί και τα δύο. Αλλά μόνο το «cowboy», ή έστω η ελληνική εκδοχή του, «ο καουμπόης», αποτυπώνει πιστά το χαρακτηρισμό που, φανταζόμαστε ότι, ήθελε να αποδώσει ο Στόουν. Θέλω να πω ότι καθημερινά λέμε «internet», αντί για «διαδίκτυο», «fast food», αντί για ταχυφαγείο και «email», αντί για «ηλεκτρονική επιστολή», όχι γιατί απαραίτητα αγνοούμε τον ελληνικό όρο, αλλά γιατί δεν μας ακούγεται καλά, δεν ταιριάζει με αυτό που θέλουμε να πούμε.

Η περίπτωση του ερωτηματικού «?» αντί για «;» δεν ανήκει σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες. Δεν μπορεί να υπάρχει απόφοιτος ελληνικής πρώτης δημοτικού που να αγνοεί το «;». Ούτε και το λατινικό ερωτηματικό είναι πιο εύχρηστο από το δικό μας. Και τα δύο είναι απλά σύμβολα, ενός χαρακτήρα. Σε αντίθεση με την άνω τελεία, δεν υπάρχει πληκτρολόγιο που να μην έχει το «;» – ας είναι καλά το semi-colon. Και αδυνατώ να καταλάβω ποια υφολογική απόχρωση είναι τόσο λεπτή που αποδίδεται καλύτερα από το «?» και όχι από το «;»

Ίσως η εξήγηση για το ερώτημα του ερωτηματικού να βρίσκεται στο μιμητισμό των Ελλήνων, ο οποίος υφίσταται αμείωτος παρά τις συχνές αντιδυτικές, αντιαμερικανικές εξάρσεις και τις κραυγές κατά της παγκοσμιοποίησης. Έχουμε έναν ιδιότυπο εθνικισμό, ο οποίος διακηρύσσει ακράδαντα την ανωτερότητα της φυλής, βλέπει παντού θεωρίες συνωμοσίας και ξένα συμφέροντα που επιβουλεύονται την εθνική μας κυριαρχία, αλλά από την άλλη καμαρώνεται ότι πήγε τα Χριστούγεννα στη Νέα Υόρκη, ότι έχει κάνει Master’s στο Λονδίνο και αντιμετωπίζει με χάχανα όποιον δεν ξέρει αγγλικά. Με τη χρήση του λατινικού ερωτηματικού κλείνουμε ο ένας το μάτι στον άλλο. Διαβεβαιωνόμαστε πως είμαστε μέσα, πως δεν είμαστε βλάχοι, ξέρουμε και πέντε πράγματα. Και αν από κεκτημένη ταχύτητα, από την πολλή τριβή με τις ξένες γλώσσες μπερδευτούμε και χρησιμοποιήσουμε και το μεγαλοπρεπές «?», αντί για το «;», δεν χάλασε και ο κόσμος. Προσέξτε, αν πάτε να δείτε ξένη κωμωδία στο σινεμά, πως όταν οι υπότιτλοι γράψουν την αστεία ατάκα πριν την πει ο ηθοποιός θα γελάσουν πολύ λίγοι. Η πλειοψηφία, γλωσσομαθείς που δεν καταλαβαίνουν γιατί εν έτει 2008 υποτιτλίζονται ακόμα τα έργα, περιμένουν να ακούσουν το αστείο στο πρωτότυπο για να το απολαύσουν καλύτερα.

Θα μου πείτε τώρα δεν χάλασε και ο κόσμος για το ερωτηματικό. Στο κάτω κάτω, όπως και τα άλλα σημεία στίξης που χρησιμοποιούμε σήμερα, δεν υπήρχε στην κλασσική αρχαιότητα. Και η ομορφιά των γλωσσών είναι ακριβώς αυτή. Ότι δεν είναι κτήματα κανενός καθαρολόγου ή σνομπ ακαδημαϊκού. Ακολουθούν τις δικές τους πορείες, επηρεασμένες από τις ιστορικές συνθήκες και τις ανάγκες επικοινωνίας και το αισθητικό κριτήριο των χρηστών. Και ο Όμηρος ωραία έγραφε και ο Πλάτων, το ίδιο και ο Παπαδιαμάντης και ο Σεφέρης και ο Ελύτης. Η ελληνική γλώσσα εξελίχθηκε μέσα στους αιώνες και εξακολουθεί να εξελίσσεται. Isos se 50 xronia na grafoume etsi. Και σίγουρα πάλι θα βρεθεί κάποιος που να γράψει το αριστούργημα των Greenglish.

Η περίπτωση του ερωτηματικού, όμως, φέρνει στην επιφάνεια ένα σημείο πολύ σημαντικό. Η χρήση της γλώσσας, τόσο στον προφορικό όσο και στο γραπτό λόγο, είναι κατεξοχήν μέσο αυτοπροσδιορισμού και στράτευσης του χρήστη. Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, οι γραμματικοί και συντακτικοί τύποι, ακόμα και τα σημεία στίξης δείχνουν τόσο ποιοι είμαστε όσο και ποιοι θέλουμε να φαινόμαστε. Ο κάθε πολιτικός και ιδεολογικός χώρος και η κάθε κοινωνική τάξη έχει την δική της ιδιόλεκτο και ο κάθε ένας από εμάς επιλέγει σε ποιους θέλει να ανήκει και άρα ποια γλώσσα θα χρησιμοποιεί. Αν είσαι hip και cool γράφεις «?», αν θέλεις να περάσεις το προφίλ του καλλιεργημένου διανοούμενου γράφεις «;» Το ότι σε πενήντα χρόνια θα έχει επικρατήσει ο ένας από τους δύο τύπους (εγώ θα στοιχημάτιζα στο «?») δεν έχει καμία σημασία. Και πάλι θα υπάρχουν τρόποι για να δείξει κανείς το συντηρητισμό ή την προοδευτικότητά του μέσα από τον τρόπο που μιλάει και γράφει. Με την τρέλλα που μας δέρνει ως έθνος, ποιος ξέρει; Μπορεί κάποια μέρα να βγει ο κόσμος στους δρόμους και να αρχίζει να σφάζεται για το αν θα πρέπει να χρησιμοποιούμε «?» ή «;». Εκατό τόσα χρόνια μετά τα Ευαγγελικά να έχουμε και τα Ερωτηματικά.

ΥΓ1 Ζητώ συγγνώμη που στο κείμενο μου χρησιμοποίησα «;», αντί για «?». Δεν ήθελα να ταχθώ υπέρ της μιας πλευράς. Απλώς χρησιμοποίησα την ισχύουσα επίσημη γραφή. Αντίστοιχα, αν έγραφα το 1980 θα είχα χρησιμοποιήσει το πολυτονικό.

ΥΓ2 Όλα τα παραδείγματα που έδωσα για την απόστροφο στα αγγλικά είναι λανθασμένα, όπως θα αναγνώρισαν οι περισσότεροι Έλληνες αναγνώστες. Στα ελληνικά σχολεία, σε αντίθεση με τα αγγλικά, διδάσκεται η γραμματική της αγγλικής γλώσσας. Για να μη νομίζουμε ότι μόνο το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα περνάει κρίση.

ΥΓ3 Το άκρον άωτον σε αυτή την ιστορία με το ερωτηματικό θα είναι αν το «;» επικρατήσει και στα ελληνικά ως το σύμβολο για την άνω τελεία. Το θεωρώ απίθανο περισσότερο γιατί πιστεύω, όπως είπα, ότι η άνω τελεία βρίσκεται σε διαδικασία εξάλειψης, παρά για οποιοδήποτε άλλο λόγο.

Λαιστρυγόνες - Το μανιφέστο ενός μπλογκ

Οι Λαιστρυγόνες – Το Μανιφέστο ενός νέου μπλογκ

1. Τι θα γράφουμε: Θα γράφουμε για όλα τα θέματα χωρίς περιορισμό: Πολιτικά, κοινωνικά, αθλητικά, πολιτιστικά, διεθνή, αισθηματικά, αυτοκίνητο, μόδα, μακιγιάζ, μασάζ, διατροφή, άσκηση, αστρολογία, συγκριτική θρησκειολογία, θεωρία των φράκταλς. Απαραίτητες προϋποθέσεις ότι θα ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε και ότι το κείμενο θα είναι πρωτότυπο (ο όρος ηθελημένα αμφίσημος).

2. Ιδανικός Αναγνώστης: Ο ιδανικός αναγνώστης θα είναι κάποιος σαν και εμάς. Τριανταπεντάρης, απόφοιτος πανεπιστημίου, καλλιεργημένος, φίλαθλος, φιλόμουσος, φιλότεχνος, φιλαλήθης και φιλόσοφος. Εναλλακτικά, οποιοσδήποτε μιλάει ελληνικά (η γλώσσα του μπλογκ) και βρίσκει αυτά που γράφουμε ενδιαφέροντα.

3. Γιατί γράφουμε:
- Για να νοιώθουμε ότι δεν είμαστε μόνοι, για να νικήσουμε το θάνατο/τη μοναξιά/το χρόνο
- Δόξα, χρήμα, γυναίκες
- Εδώ έκανε διεθνή καριέρα η Μπέσσυ Αργυράκη, εμείς θα κωλώσουμε;

4. Εχθροί του καλού μπλογκ:
- Βλακεία
- Μισαλλοδοξία
- Αυταρέσκεια/φιγούρα
- Καθωσπρεπισμός/σοβαροφάνεια
- Το μπανάλ

5. Δεν ξεχνάμε ποτέ:
- De gustibus non est disputandum (ελληνιστί: Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα)
- Η αλήθεια δεν είναι στατιστική
- Δεν υπάρχουν χυδαίες λέξεις, αλλά χυδαίοι άνθρωποι.
- Είδηση δεν είναι το «Σκύλος δαγκώνει άνθρωπο», αλλά το «Άνθρωπος δαγκώνει σκύλο»
- Το νόμιμο δεν είναι πάντα και ηθικό, αλλά το παράνομο μπορεί να σε στείλει στη φυλακή. Επομένως σεβασμό στους Νόμους και το Σύνταγμα του ελληνικού κράτους
- Ο Κολοκοτρώνης ήταν 51 χρονών όταν άρχισε την επανάσταση. Ποτέ δεν είναι αργά
- Ένα ποτό πριν και ένα τσιγάρο μετά είναι οι τρεις χαρές στη ζωή. Όλα τα άλλα είναι επιφαινόμενα

6. Θέματα Ταμπού: Δεν υπάρχουν, αλλά είναι αμφίβολο αν είναι δυνατόν να γραφτεί έστω και μία (1) ενδιαφέρουσα παράγραφος για οποιοδήποτε από τα παρακάτω (πάρτε το ως πρόκληση):

- Η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου
- Η ελληνική διαιτησία
- Ο τέως υπουργός Θεόδωρος Ρουσόπουλος
- Η ποδοσφαιρική ιδιοφυία του Ντούσαν Μπάγιεβιτς
- Ο Λάκης Λαζόπουλος και τα όρια της σάτιρας
- Η ακρίβεια
- Η παγκοσμιοποίηση
- Το Μαλτ Ουίσκι
- Ιδανικοί προορισμοί για ρομαντικά σαββατοκύριακα

Σημείωση-υπενθύμιση (για την περίπτωση που το μπλογκ λειτουργεί ακόμα τον Μάιο). Ο διαγωνισμός τραγουδιού Γιουροβίζιον απευθύνεται, σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, αποκλειστικά στα παιδιά και τους γκέη. Είμαστε η μόνη χώρα που α. καταφέρνει και τον παίρνει στα σοβαρά και β. τον θεωρεί δείκτη εθνικής πολιτιστικής ανάπτυξης.

7. Φράσεις Ταμπού (όποιος τις γράψει καίγεται):
- Εγώ, προσωπικά
- Το (υδροκέφαλο) κράτος των Αθηνών
- Στις μέρες μας (δηλαδή παλιά ήταν αλλιώς;)
- Η Πολιτεία (εκτός από τη φράση «Η Πολιτεία δεν στηρίζει το μπάντμινγκτον»)
- Σέβομαι την άποψή σου (οι απόψεις δεν είναι γκόμενες στο πρώτο ραντεβού για να τις σεβόμαστε. Μπορούμε, απλά, να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε)
- Όλα τα προσωνύμια ποδοσφαιρικών ομάδων του τύπου οι Πετεινοί, οι Γκαλάκτικος, οι Μπιανκονέρι, οι Ανθρακωρύχοι, οι Εφοπλιστές, τα Καναρίνια, οι Νυχτερίδες κοκ
- Φλώρικοι αρχαΐζοντες γραμματικοί τύποι, όπως: φοβούμαι (αντί φοβάμαι), λέγουν (λένε), ενθυμούμαι (θυμάμαι)
- Οι λέξεις: ακριβοθώρητος, ευπροσήγορος, ετσιθελικός, ωχαδελφισμός, δεικτοβαρής, στοχαστής, συμπρωτεύουσα, θεατρίνος, δελφίνος, καθιστικό (ιδιαίτερα αντιπαθής σε έναν καλό φίλο του μπλογκ)

8. Θεμελιώδεις κανόνες καλής συνύπαρξης (δύο, αλλά απαράβατοι):
- Μιλάμε πάντα στον πληθυντικό σε άτομα που δεν γνωρίζουμε. Ο ενικός είναι συγκεκριμένο στάδιο στη σχέση δυο ανθρώπων, που έρχεται, αν έρθει, κατόπιν κοινής συμφωνίας. (Με ξέρεις και από χτες, ρε μεγάλε;)
- Το ερωτηματικό στα ελληνικά συμβολίζεται «;» (Η χρήση του «?» είναι ικανός λόγος για αποκλεισμό δια βίου από το μπλογκ).

Κατά των αναγνωρισθέντων στόχων άρξατε πυρ
Καλή αρχή